Translated from Report: Death penalty cases show history of racial disparity
Colleen Long, ngày 15 tháng 9, 2020
WASHINGTON (AP) - Một báo cáo gần đây đã chỉ ra rằng Người Da Đen bị kết án tử hình nhiều hơn tỉ lệ phần trăm dân số của họ trên toàn nước Mỹ, hơn thế nữa các hung thủ thường ít bị kết án tử hình hơn nếu như nạn nhân là Người Da Đen thay vì là Người Da Trắng.
Báo cáo từ Trung Tâm Thông Tin về Án Tử Hình (DPIC) là một bài học lịch sử của việc tư hình và tử hình được áp dụng như thế nào ở nước Mỹ và nạn phân biệt đã ăn sâu vào toàn bộ hệ thống tư pháp hình sự của nước ta như thế nào. Bản báo cáo quay ngược về thời kỳ sử dụng tư hình - thời kì mà Người Da Đen bị sát hại như một nỗ lực để kiểm soát xã hội trong suốt những năm tháng của chế độ nô lệ và chế độ tách biệt chủng tộc (racial segregation), và cách mà những chuyện đó biến thành những bản án tử hình được thông qua bởi nhà nước.
Cải cách tử hình là một điểm quan trọng trong nỗ lực cải cách tư pháp và hệ thống cảnh sát của nước Mỹ sau cái chết của George Floyd và những người Da Đen khác do cảnh sát gây nên, cùng với làn sóng biểu tình nổ ra trên diện rộng. Trên khắp cả nước, có hơn 30 tiểu bang vẫn còn giữ khung hình phạt tử hình, tuy nhiên việc áp dụng hình phạt này diễn ra phần lớn ở các bang miền Nam. Và chính quyền liên bang lần đầu tiên thi hành hình thức tử hình một lần nữa vào đầu năm nay sau 17 năm không thi hành một bản án tử hình nào, bất chấp sự ủng hộ vơi dần từ công chúng đối với hình phạt tử hình. DPIC, một trong những nơi nghiên cứu về cả liên bang lẫn tiểu bang, viết rằng hình phạt tử hình phải được xét trong cả phạm trù lịch sử.
Robert Dunham, giám đốc Death Penalty Information Center, chia sẻ: “Theo tôi, những gì mà số liệu và lịch sử nói với chúng ta chính là chúng đều là một phần của cùng một hiện tượng. Hình phạt tử hình là một mắt xích không thể tách rời của chế độ nô lệ, tư hình, và phân chia chủng tộc của đất nước chúng ta. Và chúng ta cần phải đặt tình hình hiện nay trong một bối cảnh phù hợp.”
Báo cáo cũng chỉ ra rằng trong suốt thời hiện đại, người Da Màu cũng chiếm phần lớn số tử tù so với tỉ lệ phần trăm dân số. Trong năm 2019, 52% số tử tù chờ đợi thi hành án là Người Da Đen. Tuy nhiên con số này đã giảm xuống 42% vào năm nay, khi 60% số lượng tử tù là Người Da Trắng. Tuy nhiên báo cáo cũng chỉ ra rằng, các hung thủ sát hại nạn nhân Da Trắng thường sẽ dễ đối mặt với bản án tử hình hơn, và số lượng các vụ án với nạn nhân là Người Da Trắng thì thường được điều tra nhiều hơn.
Kể từ năm 1977, khi hình phạt tử hình được thi hành trở lại, 295 phạm nhân Người Da Đen đã bị xử tử vì sát hại một người da trắng, nhưng chỉ có 21 phạm nhân Người Da Trắng bị tử hình vì sát hại nạn nhân Da Đen, trong khi nạn nhân của các vụ phạm tội hầu hết là người Da Đen.
Ngozi Ndulue, tác giả của nghiên cứu cho biết: “Khi nhắc đến các nạn nhân Da Đen, họ thường sẽ là nạn nhân của các vụ án, thế nhưng chúng ta đã tạo ra một hệ thống khi Người Da Đen là nạn nhân thì họ ít khi được nhận những gì mà họ cần. Phần trăm số lượng các vụ án mà nạn nhân là Người Da Đen được giải quyết thấp hơn hẳn.” Tác giả của nghiên cứu này cũng nói thêm: “Tuy nhiên thay vì một hệ thống pháp hình sự tốt hơn, ta lại được thấy những người bị coi là “tệ của tệ” bị xử tử, và trong số đó không hiếm các trường hợp người bị giết là người Da Trắng.”
Bản báo cáo cũng liệt kê một số nghiên cứu trường hợp cụ thể mà trong đó chủng tộc có thể có ảnh hưởng. Trong vụ án Pervis Payne, một người đàn ông bị cáo buộc đâm chết Charisse Christopher và con gái 2 tuổi của cô là Lacie Joe, Payne khai với cảnh sát rằng anh ta đang có mặt ở khu căn hộ của Christopher tại Millington, Tennessee để gặp bạn gái khi anh ta nhìn thấy một người đàn ông dính đầy máu trên quần áo chạy ngang qua. Payne, một người Mỹ gốc Phi, nói rằng anh ta phát hiện và cố gắng tìm cách giúp đỡ nạn nhân, một người Da Trắng, nhưng khi nhìn thấy một cảnh sát người Da Trắng thì anh ta hoảng sợ và bỏ chạy.
Payne bị kết án tử hình vào ngày 3 tháng 12 này, nhưng anh ta đã đề nghị thẩm phán ra lệnh thực hiện xét nghiệm DNA. Tại thời điểm phiên xử anh ta, không có bằng chứng DNA nào cả, và cũng không hề có mẫu xét nghiệm nào từng được thực hiện trong vụ án này. Một đề nghị xét nghiệm DNA vào năm 2006 bị từ chối dựa trên một phán quyết của Tối Cao Pháp Viện tiểu bang Tennessee đã bị đảo ngược lại sau đó.
Khiếu nại mới nhất của Payne nói rằng cảnh sát gần như chỉ tập trung xác định anh ta là kẻ tình nghi duy nhất, mặc dù anh ta không hề có tiền án tiền sự gì đáng để bị nghi ngờ. Payne là con trai của một mục sư và chưa bao giờ gây rắc rối gì lúc còn bé và ở tuổi vị thành niên.
Nhưng các công tố viên đã cáo buộc Payne lúc đó đang say ma tuý và muốn làm tình khi sát hại Christopher và con gái “trong một cơn điên loạn do phê thuốc.” Thị trấn Millington thuộc quận hạt Shelby, nơi có nhiều án tử hình và tư hình nhất trên toàn tiểu bang.
Báo cáo cũng chỉ trích việc lên lịch xử tử phạm nhân của chính quyền liên bang. Nhóm đầu tiên bị xử tử toàn là đàn ông Da Trắng, một động thái bị đánh giá là tính toán chính trị để khỏi gây phẫn nộ của dư luận. Và các bản án tử hình ở cấp tiểu bang cũng bị thiên lệch tương tự như ở tiểu bang, báo cáo cho biết. Trong 57 tử tù cấp liên bang thì 34 người là da màu, trong đó 26 người là Da Đen và một số bị kết án bởi bồi thẩm đoàn toàn là người Da Trắng.
Christopher Vialva, tử tù người Da Đen đầu tiên trong năm nay sắp sửa lên đoạn đầu đài, theo lịch trình sẽ bị xử tử vào tuần tới.
Người dịch: Khanh Doan
Biên tập: Khoa Le
Comments