Translated from Fortune's article A tale of two governors: COVID outcomes in Florida and Connecticut show that leadership matters
Quyền hành pháp thường phải chịu ảnh hưởng của những động lực địa chính trị phức tạp, nhiều biến động thị trường, các công nghệ đột phá mới và các thảm họa thiên tai. Nhưng các nhà lãnh đạo chủ chốt vẫn có tác động sâu sắc – tích cực lẫn tiêu cực – đối với hàng triệu người dân.
By Anjani Jain, Jeffrey Sonnenfeld, on 31-08-2021, 00:00:00
Quyền hành pháp thường phải chịu ảnh hưởng của những động lực địa chính trị phức tạp, nhiều biến động thị trường, các công nghệ đột phá mới và các thảm họa thiên tai. Nhưng các nhà lãnh đạo chủ chốt vẫn có tác động sâu sắc – tích cực lẫn tiêu cực – đối với hàng triệu người dân. So sánh cách tiếp cận dịch COVID đối nghịch với nhau của hai Thống đốc Florida và Connecticut cho ta thấy hậu quả quan trọng của các nhà lãnh đạo này. Mùa hè năm nay, tình trạng y tế công cộng vốn đã tệ hại lại trở nên xấu hơn bởi sự cứng đầu của nhiều Thống đốc các bang miền Nam. Biến thể Delta của COVID-19 làm số ca nhiễm tăng vọt ở Florida, Texas và Missouri – ba bang này chiếm tới 40% số ca nhiễm mới mặc dù chỉ chiếm 17% dân số Hoa Kỳ. Bỏ ngoài tai các chứng cứ khoa học, Thống đốc của ba bang này áp dụng nhiều biện pháp cứng rắn, sặc mùi hoài nghi – như cấm các công ty buộc nhân viên phải tiêm vaccine (vaccine mandates) hay cấm luật phải đeo khẩu trang trong nhà (indoor mask usage) – áp lên cả những nơi mà luật đã được thông qua để bảo vệ trẻ em và học sinh chưa đủ tuổi tiêm vaccine. Ở Florida, Thống đốc Ron DeSantis còn đòi cắt giảm ngân sách và lương giáo viên ở những trường học buộc đeo khẩu trang theo tiêu chuẩn của CDC. Bất chấp điều đó, mười học khu (school districts) đã chống lại Ron DeSantis bằng cách ra luật đeo khẩu trang. Những công ty như Disney, Carnival Cruise Line, Royal Caribbean rồi Norwegian Cruise Line cũng phản ứng với lệnh cấm “hộ chiếu vaccine” của DeSantis, bất chấp việc bị đe doạ sẽ bị phạt 5.000USD cho mỗi “trường hợp vi phạm lệnh Thống đốc." Các phòng cấp cứu và điều trị tích cực (ICU) của Florida đang trên đà quá tải, với 90% số giường ICU có người, đa số là các ca COVID. Hơn 90% số bệnh nhân này đều không tiêm chủng vaccine, và cả bang Florida chỉ có một phần ba dân số từ 12-64 tuổi đã được chích ngừa đầy đủ. Phản ứng của DeSantis đối với việc nhiều người dân không chích vaccine bị nhiểm biến thể Delta lại là tham vấn với những người ủng hộ không đeo khẩu trang, những người ủng hộ việc sử dụng các loại thuốc ivermectin (vốn là thuốc tẩy giun sán cho ngựa) và hydroxychloroquine hay “những thứ thuốc chưa được kiểm chứng” thay vì vaccine, đã được giới khoa học phát triển và kiểm chứng là an toàn. Ngược lại, Thống đốc Connecticut Ned Lamont đã dùng tiếp cận dựa trên khoa học từ ngày đầu của đại dịch. Ông triệu tập những nhà vi trùng học, dịch tễ học và các lãnh đạo doanh nghiệp vào tháng Ba năm 2020, lúc đại dịch vừa bắt đầu, và dùng ban cố vấn này để đưa ra các giải quyết dựa trên khoa học, đầy đủ chứng cứ và quản lý thông minh; bất chấp cả ý thức hệ. Ông làm việc với chính quyền Trump trước đây và chính quyền Biden sau này để giúp sản xuất không bị giám đoạn, đảm bảo đủ nguồn cung cấp vật liệu bảo hộ để có thể mở cửa trường học sớm. Lamont cũng góp sức trong việc tạo nên một cuộc họp hàng tuần giữa các Thống đốc toàn quốc, chú trọng vào những biện pháp hiệu quả, đa phương thay vì gây sự chú ý của công chúng. Lamont nói gần đây “Uỷ ban Mở cửa của bang chúng ta bao gồm những nhà khoa học và lãnh đạo doanh nghiệp mà chúng ta cần, và tôi sẽ mời nhiều thành phần đa dạng hơn nữa vào uỷ ban này.” Thống đốc Lamont không chơi trò chính trị, không châm chọc giới khoa học, bài xích các quan chức hay đe doạ các lãnh đạo doanh nghiệp. Điều này giúp bang Connecticut có tỉ lệ chích vaccine cao hạng nhì toàn quốc, với hơn 75% dân số (và 90% số người già) đã được tiêm chủng. Tỉ lệ tử vong vì COVID của bang cũng thuộc hàng thấp nhất cả nước. Cách tiếp cận tập trung vào vấn đề và sự lãnh đạo hợp tác của Lamont giúp việc kêu gọi chích vaccine trong trường học, viện dưỡng lão và các công chức bang gần đây diễn ra suôn sẻ, không vấp phải sự chỉ trích từ công đoàn, các lãnh đạo phe phái hay giới thương nghiệp. Lamont chỉ tay vào bản đồ COVID của những bang miền Nam với các bệnh viện đang quá tải và tuyên bố, “Đáng buồn thay, ở nhiều nơi, bệnh viện đã quá tải hay gần bị quá tải. Chúng ta sẽ không để điều này xảy ra ở Connecticut – và điều này sẽ không xảy ra ở Connecticut.” Chỉ cần nhìn thoáng ra hai biểu đồ dịch bệnh ở Florida và Connecticut dưới đây cho ta thấy sự khác biệt trong cách lãnh đạo – cùng một thứ dịch bệnh, cùng một quốc gia, trong cùng một thời điểm. Mặc dù Connecticut vấp phải tổn thương nặng nề trước khi vaccine được phổ biến, kết quả sau khi có vaccine lại rất khác biệt. Sự khác biệt này không nằm trong tuổi tác: tuổi bình quân của hai bang đều là 41 như nhau, nhưng sức khoẻ của người dân Connecticut đều tốt hơn người dân Florida ở mọi lứa tuổi. Số tử vong (màu xanh) và số ca nhiễm (màu cam) trên 100 nghìn dân từ đầu năm cho tới nay ở Florida.
Nguồn: https://covid.cdc.gov/covid-data-tracker Số tử vong (màu xanh) và số ca nhiễm (màu cam) trên 100 nghìn dân từ đầu năm cho tới nay ở Connecticut
Nguồn: https://covid.cdc.gov/covid-data-tracker
Khi biến thể Delta đang hoành hành khắp cả nước, hai kết quả khác nhau bắt đầu hình thành ở vùng Đông Bắc (Northeast) và miền Nam Hoa Kỳ. Bản đồ dưới đây cho thấy sự khác biệt giữa Florida và Connecticut phản ánh tình trạng chung của khu vực xung quanh hai bang đó. Sự khác biệt này không phải vì dân số, tiếp cận với chăm sóc y tế hay điều kiện môi trường mà là do sự lãnh đạo.
Sự lãnh đạo đóng một vai trò rất quan trọng.Sự lãnh đạo không những quan trọng trong việc xác định hiệu quả của phản ứng của chính phủ trong một cơn khủng hoảng y tế cộng đồng, mà còn định hình ý kiến cá nhân và hướng người dân tiến tới một mục đích chung lớn lao hơn.
Tư tưởng cực đoan đã gây ra quá nhiều chết chóc không đáng trong nước chúng ta. Thật là bi thảm khi những khác biệt chính trị giữa các bang đã dẫn đến sự khác biệt rõ rệt trong các biện pháp y tế công cộng – nhất là vaccine và khẩu trang. Khác biệt tư tưởng và đấu đá chính trị diễn ra ở mọi nền dân chủ, và thái độ của của cá nhân đối với việc chích vaccine và đeo khẩu trang cũng không giống nhau ở mọi nơi toàn thế giới; nhưng chưa có nơi nào mà ý thức của người dân lại đi dôi chặt chẽ với ý thức hệ chính trị như ở nước Mỹ chúng ta. Ở Anh, Ấn Độ và Israel, tình trạng COVID cũng còn rất nguy hiểm nhưng các biện pháp y tế không dính dáng tới tư tưởng chính trị chút nào. Ở Mỹ, các biện pháp chính trị chống lại các biện pháp sức khoẻ công cộng khiến cho người dân trở nên chai lì, làm dịch bệnh ngày càng tồi tệ hơn và gây ảnh hưởng đối với cuộc sống và kinh tế của Mỹ.
Chú thích: Màu xanh đậm: Đã chích vaccine Màu xanh dương: Sẽ chích vaccine Màu xanh nhạt: Có thể sẽ chích vaccine Màu đỏ: Có thể/chắc chắn sẽ không chích vaccine
Không thể dùng trình độ học vấn để giải thích sự khác biệt về cách lãnh đạo của hai Thống đốc Connecticut và Florida được: hai vị này đã tốt nghiệp cử nhân và bằng cao học ở hai trường Harvard và Yale. Bằng cấp không nói lên gì cả, mà quan trọng là năng lực và nhân cách. Ron DeSantis là một người thông minh, sẵn sàng đóng vai kẻ chống trí thức vì lợi ích chính trị, còn Ned Lamont lại là người cố gắng làm công việc của mình để giúp đỡ và cứu trợ người dân mình, tập hợp những kiến thức khoa học và bằng chứng tốt nhất mà chúng ta thu thập được về đại dịch này.
Trích lời Walt Disney, một trong những nhà lãnh đạo doanh nghiệp định hình nên Florida hiện đại, “Theo tôi, sự dũng cảm là chất lượng chính của lãnh đạo, bất kể nó được thực hiện ở đâu.”
Jeffrey Sonnenfeld là phó Trưởng khoa cấp cao(senior associate dean) và là giáo sư ngành Quản trị ở Trường Quản trị thuộc Đại học Yale (Yale School of Management), đồng thời là chủ tịch Viện Lãnh đạo Hành Pháp (Chief Executive Leadership Institute) của trường. Anjani Jain là phó Trưởng khoa chuyên về chương trình học và là giáo sư ngành Quản trị ở Trường Quản trị thuộc Đại học Yale.
Người dịch: Sam Tran
Biên tập: Paul Nguyen
Comments