Translated from NPR's article Long Drives, Costly Flights, And Wearying Waits: What Abortion Requires In The South
By SARAH VARNEY, on 02-08-2021
Chỉ cần rảo bước qua bãi đậu xe của Trung Tâm Sức khỏe Sinh sản Choices Memphis, một thánh địa huyền thoại của âm nhạc, là ta có thể dễ dàng nhận thấy tầm quan trọng của khả năng tiếp cận phá thai ở miền Nam nước Mỹ. Tại đây, ngoài những chiếc SUV bóng láng và những chiếc xe sedan củ kỹ mang biến số của Tennessee, còn có những xe khác từ Mississippi, Arkansas, Florida, Alabama, Georgia, và Texas.
Choices là một trong hai phòng khám phá thai ở vùng đô thi Memphis, với dân số 1.3 triệu. Nhìn sơ thì những nơi như vậy chỉ đơn giản là khu khám bệnh bình thường cho phụ nữ tại thành phố này nhưng nó lại là một sự xa xỉ đối với cả tiểu bang Mississipi khi chỉ có duy nhất một phòng khám phá thai cho tổng số dân cư 3 triệu người của toàn bang.
Một loạt các dự luật hạn chế phá thai được thông qua bởi các nhà lập pháp và thống đốc đảng Cộng Hòa trên khắp miền Nam, khiến chị em phụ nữ có nhu cầu chấm dứt thai kỳ giai đoạn đầu phải đi xa tứ xứ để kiếm nơi có dịch vụ phá thai chuyên nghiệp và an toàn.
Đối với nhiều phụ nữ, việc phải xin nghỉ phép, sắp xếp người trông trẻ, tìm kiếm phương tiện giao thông và chỗ nghỉ đã làm mất rất nhiều công sức, tiền bạc, và sức khỏe tinh thần để phải trải qua khoảnh khác gian nan nhất trong đời phụ nữ.
“Nhất là đối với những chị em từ phương xa đến, việc ai trông con trong lúc mẹ vắng nhà là một chuyện lớn,” Sue Burbano, chuyên viên giáo dục sức khỏe và nhân viên điều phối hỗ trợ tài chính ở Choices, cho biết. “Họ đến từ khắp nơi, Oxford, Mississippi, hay Jackson. Họ phải dành 3 ngày ở đây. Tôi có thể hiểu họ kiệt quệ đến mức nào."
Những tiểu bang khác cũng bắt đầu làm khó dễ quy trình phá thai, khi Tối cao Pháp viện chuẩn bị xem xét lại một bộ luật của Mississippi cấm phá thai sau 15 tuần tuổi kể cả trong trường trường hợp bị hiếp dâm hay loạn luân có bị vi hiến hay không. Các tiểu bang do đảng Cộng Hòa lãnh đạo đã thông qua một đạo luật vào năm 2018 chỉ cho phép phá thai sau 15 tuần tuổi khi việc tiếp tục mang thai có thể gây nguy hiểm tính mạng cho người mẹ hoặc gây ra tổn thương không thể phục hồi đến một chức năng chính nào đó của cơ thể.
Lệnh cấm của Mississippi ngay lập tức bị các nhà hoạt động ủng hộ phá thai lên tiếng và bị hoãn thi hành sau khi một loạt các tòa án cấp địa phương đưa ra phán quyết là vi hiến theo như tiền án lệ lịch sử Roe v. Wade của Pháp viện Tối Cao. Phán quyết năm 1973, cùng với những bộ luật được thông qua sau đó, ngăn chặn các tiểu bang cấm việc phá thai trước thời điểm thai nhi có thể tự sống ở môi trường bên ngoài tử cung, hoặc lúc 24 tuần thai tuổi.
Tennessee, Texas, Mississsippi và nhiều tiểu bang khác từ đó đã thông qua nhiều bộ luật cấm phá thai sau 6 tuần tuổi. Dự luật này đang chờ xét duyệt tư pháp trước khi thành luật chính thức.
Các nhóm chống đối phá thai hoan nghênh việc tòa án quyết định xét xử vụ Mississippi, và tin rằng Thẩm phán Amy Coney Barrett sẽ làm tăng thêm số phiếu của phe bảo thủ đủ để lật ngược tiền án lệ Roe, hoặc ít nhất mở rộng thẩm quyền hạn chế phá thai của các tiểu bang.
Nhưng những người ủng hộ quyền sinh sản lo sợ rằng việc phủ quyết lệnh cấm của Mississippi có thể làm suy giảm nhiều hơn nữa các dịch vụ phá thai. Từ đó việc phá thai sẽ nhanh chóng trở nên phạm pháp trong 21 tiểu bang - bao gồm gần như cả miền Nam, 2 tiểu bang Dakota, và những tiểu bang Trung Tây khác - trừ khi Tối Cao Pháp viện rút lại tiền án lệ Roe, trong đó phụ nữ có quyền riêng tư trong bảo vệ những quyết định liên quan đến thai kỳ của mình.
“Nếu chúng ta đi đến một viễn cảnh khi quyết định được đặt lại trong tay tiểu bang, thì cả miền Nam sẽ trong tình trạng tồi tệ,” theo Jennifer Pepper, giám đốc điều hành của Choices ở Memphis.
Chiến lược dần dần tước đi quyền phá thai bởi những người da trắng bảo thủ theo đạo Công giáo Phúc Âm đã trở nên phổ biến ở miền Nam qua nhiều thập kỷ, nơi mà nhánh hành pháp và lập pháp của tiểu bang bị phe Cộng Hòa cực hữu chiếm áp đảo.
Tuy chi tiết cụ thể khác nhau ở mỗi bang, các luật lệ ràng buộc phá thai đều có nhiều điểm chung. Ví dụ như yêu cầu bắt buộc phụ nữ muốn phá thai, dù bằng thuốc, phải được siêu âm qua ngã âm đạo; thời gian chờ bắt buộc trong vòng 48 tiếng từ lúc gặp bác sĩ tư vấn đến lúc phá thai; cùng những quy định rườm rà khác dành cho bác sĩ hành nghề và kỹ thuật viên, và về qui trình xử lý mô thai sau phá. Một số tiểu bang bắt buộc bác sĩ phá thai yêu cầu người mẹ phải nghe nhịp tim đập của thai nhi trước đó; một số bác sĩ khác bị cản trở quyền đưa bệnh nhân nhập viện tại bệnh viện địa phương.
“Mọi thứ đều khó khăn ở đây,” Pepper cho biết.
Những luật lệ ấy khiến một số bác sĩ e ngại thực hiện công việc. Trong khi các bác sĩ sản khoa ở California, New York, Illinois, và những nơi khác thực hiện phá thai ngay tại phòng khám của mình hằng ngày - tương tự như việc chăm sóc thai kỳ đến lúc sanh đẻ - thì đồng nghiệp của họ ở nhiều tiểu bang phía Nam, vốn phải thực hiện không ít các ca phá thai mỗi năm, phải đăng ký phòng khám của họ là phòng khám phá thai. Tuy nhiên vẫn chưa ai thực hiện điều này cả.
Texas là một ví dụ cho việc luật pháp làm gián đoán quyền tiếp cận y tế của bệnh nhân. Vào 2012, 762 người dân Texas phải ra bang khác để phá thai, theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Texas - Austin. Hai năm sau, sau khi cựu Thống đốc Rick Perry ký bộ luật hạn chế phá thai nghiêm ngặt nhất cả nước, đóng cử một nửa số cơ sở phá thai ở tiểu bang, 1673 phụ nữ rời Texas để phá thai. Vào 2016, 1800 phụ nữ làm đều tương tự. Hiện tượng tiêu cực này cũng có thể thấy ở một số khu vục phía Nam.
Vikki Brown, 33 tuổi, giáo viên ở New Orleans, cho biết ban đầu cô ta cố gắng chấm dứt thai kỳ ở Louisiana. Khi cô ta gọi đến phòng khám bác sĩ xin lời khuyên thì nhân viên tiếp tân ở đây nói thẳng rằng cảm thấy “kinh tởm” với yêu cầu của cô.
Brown tìm đến một phòng khám phá thai ở New Orleans, nhưng phát hiện ra nó bị bao vây bởi những người biểu tình. “Tôi biết trước điều này nhưng không hiểu vì sao phá thai lại khó khăn như vậy. Phòng khám thì quá tải. Bệnh nhân thì nằm la liệt dưới sàn nhà. Cảnh tưởng đông nghẹt". Mất 6 tiếng cô ta mới được siêu âm, tốn 150$.
Một người bạn ở Washington D.C, khuyên Brown rằng “sự việc không cần phải như thế”, và sau đó, cả hai tìm kếm phòng khám phá thai ở thủ đô. Cô ta bay đến Washington D.C., rồi được phá thai cùng ngày với mức giá thấp hơn ở New Orleans, bao gồm cả vé máy bay.
“Không có biểu tình, không cần phải chờ”, cô ta nói. “Đây là một trải nghiệm hoàn toàn khác.”
Atlanta, một trung tâm giao thông phía Nam, đã trở thành một địa điểm quan trọng cung cấp dịch vụ phá thai cho cả khu vực.
Kwajelyn Jackson, giám đốc điều hành Trung tâm Sức khỏe Phụ nữ ở Atlanta, cho biết phòng khám thường xuyên đón nhận bệnh nhân từ những bang khác đến, như Alabama, Tennessee, Kentucky, và 2 bang Carolina.
Những bệnh nhân này thường bay hoặc lái xe đường dài, hiếm ở trọ qua đêm do chính sách bắt buộc đợi 24 tiếng sau khi tư vấn qua điện thoại, chứ không được gặp bác sĩ trực tiếp.
Georgia đã ban hành nhiều bộ luật tương tự làm khó dễ quy trình phá thai như các bang khác - chẳng hạn như yêu cầu phải hỏa táng mô thai nhi, hay phòng khám phá thai phải đạt các tiêu chuẩn tiểu phẫu ngoại trú hà khắc - nhưng cho đến nay những phòng khám ở thành phố này đều vượt qua được.
Jackson cho hay nhân viên tại phòng khám mình nhận thấy nơi làm việc của họ đóng vai trò như một trại tỵ nạn. “Chúng tôi có những bệnh nhân bắt xe từ Alabama tới, nhưng không thể bắt kịp xe để quay về nhà. Chúng tôi phải giúp họ bắt tìm xe về. Sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu bệnh nhân chỉ cần đi 3-4 dặm để làm phẫu thuật rồi về nhà ngủ ngay trên giường của mình. Nhưng đó là một điều xa xỉ mà nhiều bệnh nhân của chúng tôi không có được.”
Nhiều phụ nữ khi tìm một nơi phá thai an toàn cũng gặp khó khăn về tài chính trầm trọng. Bảo hiểm Medicaid của các tiểu bang phía Nam không chi trả cho phá thai, và nhiều hãng bảo hiểm tư nhân từ chối bao gồm dịch vụ ấy. Ngoài ra, việc phá thai nếu càng chờ lâu, chi phí càng tăng cao.
Becca Turchanik, trưởng phòng kế toán 32 tuổi cho một công ty robotics ở Nashville, Tennesse, đã lái xe 4 tiếng đồng hồ để tới Atlanta phá thai hồi 2019. “Chúng tôi có hẹn khám ở Georgia vì đó là nơi duy nhất còn chỗ.”, cô ta cho biết.
Turchanik kể rằng bảo hiểm y tế của mình không chi trả cho phá thai, và giá xăng, thực phẩm và thuốc men, và bản thân thủ thuật tổng cộng là $1,100. Giải pháp? Cô ta quyết định đi vay nợ ở dịch vụ vay tiền nhanh Speedy Cash Loan.
Tuchanik trước đó có cấy que ngừa thai khi biết mình có bầu 6 tuần. Cô tâm sự mình có quan hệ không lành mạnh với một người đàn ông, sau này phát hiện ra anh ta không trung thực, cô quyết định chấm dứt thai kỳ.
“Tôi ước có một đứa con, nhưng không phải là với loại người như vậy", cô ta nói. “Tôi đã làm được nhiều điều kể từ khi phá thai. Tôi sẽ làm cho cuộc đời mình tốt đẹp hơn.”
Nhưng ký ức kinh hoàng ngày ấy vẫn còn tồn đọng trong tâm trí cô. Cô rất bức xúc vì đã phải gọi điện liên tục từ bang này đến bang khác để xin được phá thai chỉ vì không thể phá thai gần nhà, nơi có người thân bạn bè an ủi động viên.
Những người khác tìm đến những tổ chức phi lợi nhuận để được hỗ trợ về tài chính, phương tiện di chuyển, khách sạn, trông nom con cái, và viện phí. Một trong số đó là Liên đoàn Phá Thai Quốc gia, vốn có một đường dây nóng giúp đỡ chị em phụ nữ tìm kiếm dịch vụ phá thai. Năm ngoái theo chủ tịch của Liên đoàn, bà Katherine Hancock Ragsdale, thì đã có khoảng 100,000 cuộc gọi đến xin hỗ trợ về thông tin.
Một quỹ từ thiện phá thai ở Atlanta, Access Reproductive Care-Southeast, đã tập huấn cho 130 tình nguyện viên đưa đón bệnh nhân tại các bến xe bus, sắp xếp nơi ở, và trông nom con cái cho họ. Một nghiên cứu trên Tạp chí Y Tế Công Cộng Và Sức Khỏe Môi Trường Quốc Tế năm nay chỉ ra rằng trong 10000 bệnh nhân phá thai tại ARC-Southeast có: 81% gốc Phi, 77% không có bảo hiểm hoặc có bảo hiểm công, 77% có ít nhất 1 đứa con, và 58% theo đạo Thiên Chúa.
“Chúng tôi không ngờ mình chăm sóc cho rất nhiều đối tượng bệnh nhân như thế”, Oriaku Njoku, đồng sáng lập ARC-Southeast. “Viễn cảnh thời kỳ hậu Roe mà quí vị sợ hãi đang chính là hiện thực tại miền Nam."
Một dự luật của Texas sẽ cho phép bất cứ ai có quyền khởi kiện bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào hỗ trợ phá thai. Nó có thể được thông qua vào 9/1 mặc cho những người ủng hộ phá thai khởi kiện ngăn cản.
Dẫu cho những tranh cãi xung quanh phá thai, Choices đã không ngừng nghỉ theo đuổi sứ mệnh của mình. Tòa nhà trụ sở đã được trang hoàng lại từ đầu đến cuối để cung cấp thêm nhiều dịch vụ khác ngoài phá thai, như sanh đẻ và chăm sóc hậu sản.
Giống như những phòng khám khác ở miền Nam, Choices phải tuân theo luật lệ của tiểu bang vốn được xem rườm rà, gồm việc phải siêu âm qua ngã âm đạo và cho bệnh nhân xem thấy hình ảnh đứa con trước khi phá thai.
Tuy nhiên, phòng khám lúc nào cũng kín lịch cả tuần, và hầu hết bệnh nhân đến từ 8 tiểu bang tiếp giáp Tennessee, vốn nằm sâu trong khu vực phía Nam. Katy Deaton, một y tá tại cơ sở, cho biết rất ít phụ nữ thay đổi ý định khi đã đến đây.
“Họ đã trăn trở rất nhiều mới quyết định phá thai,” cô ta nói. “Tôi không nghĩ còn điều gì khác có thể làm lung lay ý định của họ. Nhưng chắc chắn rằng cuộc đời họ sẽ gian truân hơn."
Người dịch: Nhan Tran
Biên tập: Tri Luong
Comentarios