Translated from Nature's article How to protect US science from political meddling after Trump
By Alexandra Witze, on 11-01-2022, 01:00:00
Hình: Trong một cuộc họp báo năm 2019, tổng thống Trump đã đưa quan điểm ngược với Văn Phòng Khí Tượng Liên Bang, nói rằng Hurricane Dorian sẽ không ảnh hưởng lên Alabama. Credit: Tom Brenner/Bloomberg/Getty
Sau bốn năm dưới chính quyền Trump, nền khoa học và các nhà khoa học của nước Mỹ bị “tấn công và phá hoại” nghiêm trọng. Chính quyền Biden vừa lên đã thành lập một đội đặc nhiệm phân tích và đưa ra các biện pháp để củng cố tính nhất quán của khoa học và khôi phục niềm tin của công chúng vào chính quyền.
Sau một khoảng thời gian dài chờ đợi, các kết luận chính bao gồm: 1/ Các cơ quan liên bang cần đưa ra những chính sách cứng rắn để bảo vệ các nền tảng khoa học ảnh hưởng lên các quyết định của chính quyền.
2/ Chúng ta nên có một hội đồng khoa học toàn diện với sự tham gia của nhiều cơ quan chính phủ, giúp nhận diện đâu là sự can thiệp chính trị từ chính quyền. Các cơ quan liên bang cần đưa ra những chính sách cứng rắn để bảo vệ các nền tảng khoa học ảnh hưởng lên các quyết định của chính quyền. Chúng ta nên có một hội đồng khoa học toàn diện với sự tham gia của nhiều cơ quan chính phủ, giúp nhận diện đâu là sự can thiệp chính trị từ chính quyền. Đây là kết luận của đội đặc nhiệm phòng chống lũng đoạn khoa học, được thành lập bởi chính quyền Joe Biden sau 4 năm chính quyền Trump thao túng giới hàn lâm. Ngày 11 tháng 1, cơ quan Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ (OSTP) của Nhà Trắng đã báo cáo về những chủ đề hóc búa liên quan đến tính nhất quán của khoa học trong chính phủ liên bang. Những ví dụ đáng nêu về vi phạm sự nhất quán trong khoa học bao gồm sự cố vào năm 2019 mà ông Trump đã nói một cơn bão đe dọa đến các khu vực tại Alabama. Mặc dù, Văn Phòng Khí Tượng Liên Bang đã công bố điều đó là không đúng. Người đứng đầu Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia sau đó đã dính líu đến một tuyên bố chỉ trích các nhà khoa học của chính phủ vì mâu thuẫn với Trump. Theo như báo cáo: “Sự xâm phạm của chính trị vào việc tiến hành, quản lý, giao tiếp và sử dụng (hoặc lạm dụng) khoa học có tác động nghiêm trọng đến lòng tin của công chúng đối với khoa học liên bang." Bài báo cáo đã kêu gọi các cơ quan phải tăng cường trách nghiệm giải trình đối với những người vi phạm các nguyên tắc về tính nhất quán trong khoa học. Bài báo cáo còn khuyến nghị phải cập nhật các chính sách để phù hợp với công nghệ mới hiện đại như trí tuệ nhân tạo và tự động hoá. Jacob Carter, dưới thời ông Trump, một nhà khoa học cấp cao của Union of Concerned Scientists, có trụ sở tại Washington DC và nghiên cứu nhất quán của khoa học, cho biết :" Tôi thật sự ấn tượng khi thấy chính quyền Biden xem xét vấn đề này một cách nghiêm túc, đặc biệt sau những gì mà chúng ta từng chứng kiến vào thời ông Trump." Nhưng vài khía cạnh của vấn đề phải làm nhiều điều hơn nữa, ông ấy nói: “ Vì dụ, các cơ quan phải xác định rõ ràng rằng trách nghiệm giải trình là thực sự như thế nào." Đội đặc nhiệm bao gồm khoảng 50 chuyên gia từ 29 cơ quan chính phủ, dẫn đầu là Alondra Nelson, Phó giám đốc OSTP về khoa học và xã hội, và Jane Lubchenco, phó giám đốc văn phòng về khí hậu và môi trường. Tổ chức này được tạo ra sau khi tổng thống Biden ban hành 1 bản ghi nhớ vào tháng 1 năm 2021, 1 tuần sau khi nhiệm kỳ tổng thống của ông. Mục đích là kêu gọi "khôi phục lòng tin vào chính phủ thông qua tính nhất quán của khoa học và hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng". Đội đặc nhiệm bắt đầu hoạt động vào tháng 5 2021 và sau các cuộc họp công khai và các buổi lắng nghe, đội này đã ban hành đầy đủ các báo cáo của đội. “Nó thật sự là một ‘siêu công việc’ “, theo ông John Holdren, người đứng đầu cơ quan OSTP vào năm 2009 đến 2017 với tư cách là người cố vấn khoa học của cựu tổng thống Barack Obama, "vì nó đại diện cho một tiêu chuẩn mới về vấn đề quan trọng này.” Tác giả của báo cáo này cho biết rằng đây chỉ là bước đi đầu tiên: Những công việc trong tương lai sẽ liên quan đến đưa các khuyến nghị vào thực tiễn trên toàn chính phủ trong những tháng sắp tới. “Nó là cả một quá trình”, nói bởi ông Nelson trong một cuộc họp tại Liên Minh Địa Vật lý (American Geophysical Union-AGU) vào tháng trước. Ông ấy còn nói thêm “Chúng tôi sẽ luôn làm dựa trên tính nhất quán của khoa học.” Câu hỏi được đặt ra bây giờ là liệu các cơ quan liên bang có thể củng cố các chính sách về tính nhất quán khoa học nhằm đảm bảo sự hiệu quả trước những thách thức nảy sinh trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump hay không. “Bằng cách nâng cao tầm quan trọng của vấn đề này… chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi có thể giảm thiểu khả năng vi phạm trong tương lai,” bà Lubchenco cho biết. Dưới thời cựu tổng thống Trump vào năm 2017, nhiều cơ quan đã có những chính sách về tính nhất quán khoa học. Tuy nhiên, các chính sách này chưa đủ mạnh để chống cự lại sự đàn áp nền khoa học mà đã xảy ra. Một vấn đề chính là các quan chức hàng đầu đôi khi dính líu đến các vi phạmvề tính nhất quán khoa học và các cơ quan phải vật lộn với cách ứng phó với những sự kiện như vậy. Ví dụ, vào năm 2017, Scott Pruitt, khi đó là quản trị viên của Cơ quan Bảo vệ Môi trường, tuyên bố rằng carbon dioxide không phải là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu. Các nhân viên của cơ quan đã điều tra xem điều này có vi phạm chính sách về tính nhất quán khoa học của cơ quan hay không, nhưng cuối cùng đã “giải oan” cho Pruitt. “Vi phạm liên quan đến các quan chức cấp cao là vấn đề nan giải và khó giải quyết nhất,” lực lượng đặc nhiệm OSTP cho biết trong báo cáo của mình. Bản báo cáo khuyến nghị thành lập thành lập một Hội đồng Scientific Integrity Council, với các thành viên được đến từ nhiều cơ quan khác nhau. Một hội đồng như vậy có thể giải quyết tốt hơn các vi phạm có thể xảy ra liên quan đến các quan chức hàng đầu, bởi vì nó sẽ cung cấp một quá trình điều tra bên ngoài cơ quan có liên quan. Những thay đổi được đề xuất khác bao gồm tiêu chuẩn hóa chính sách giữa các cơ quan và mở rộng đào tạo khoa học-chính danh bao gồm các nhà thầu và nhà khoa học nhận được tài trợ của cơ quan - cả hai đều có thể giúp nâng cao nhận thức về tính nhất quán trong khoa học một cách rộng rãi hơn, ông Carter cho biết. Nhưng quan trọng nhất có thể là, những người vi phạm các chính sách về tính nhất quán khoa học mà cần phải được giải trình với hậu quả tương đương với những hậu quả do vi phạm các quy tắc đạo đức của chính phủ. Tuy nhiên, nó không chỉ ra cụ thể những hậu quả ấy là như thế nào. Bà Lauren Kurtz, giám đốc điều hành của Quỹ Bảo vệ Pháp lý Khoa học Khí hậu ở Thành phố New York cho biết “Tình huống này cho thấy được luật luôn có kẽ hở để vi phạm và rất khó xử lý”. Bà Lubchenco cho biết thêm “Hậu quả của việc phạm luật không nên chỉ là giơ cao đánh khẽ.” Những bước đi tất yếu Bản báo cáo khuyến nghị mở rộng các chính sách bảo vệ sự độc lập của khoa học ra bên ngoài các cơ quan như Viện Sức Khỏe Quốc Gia hay Tổ chức Khoa Học Toàn Quốc. Chẳng hạn như, các ban ngành tư pháp và giao thông vận tải có thể vận dụng các phương pháp luận khoa học để đưa ra các chính sách về tù nhân hoặc qui hoạch đô thị. “Chúng ta cần tham vấn tất cả những ai làm khoa học." Nelson phát biểu tại hội nghị AGU. Công việc của đội đặc nhiệm dựa trên nền tảng của OSTP dưới thời Obama. Vào năm 2010, Holdren viết một bản ghi nhớ ngắn nhưng có sức ảnh hưởng lớn, mô tả hướng dẫn cơ bản đề bảo vệ sự liêm chính trong khoa học trong nội bộ chính quyền liên bang. Tuy nhiên những hướng dẫn này bị chính quyền Trump ngó lơ. Một cơ sở dữ liệu, SiIlecning Science Tracker, của Trung tâm Luật Biến đổi Khí hậu Sabin tại đại học Columbia, thành phố NEw york, và Quỹ BẢo vệ Pháp lý Khoa học Biến đổi Khí hậu, cho thấy chính quyền liên bang đã thực hiện 339 chính sách phi khoa học trong suốt nhiệm kỳ của Trump. Kurtz nói chỉ 9 trong số đó được xem xét lại hoặc bị Biden bỏ đi. Mỗi tổng thống đều có quyền phủ quyết quyết định của người tiền nhệm. Vì thế, theo Carter, để đảm bảo tính liêm chính và nhất quán của khoa học cho chính sách công lâu dài, Quốc hội phải tham gia vào quá trình thiết lập ra những chính sách ấy. “Luật lệ hóa những chính sách trên là điều cực kỳ quan trọng”. Quốc hội đang tiếp tục xem xét các dự luật mà yêu cầu các cơ quan chính phủ thực thi các chính sách đồng nhất về bảo vệ tính nhất quán trong khoa học.
Người dịch: Tri Duc Than & Nhan Tran
Biên tập: Chau Tran & Kim Pham
Comments