Tổng thống Donald Trump đã liên tục tự công nhận lệnh cấm nhập cảnh hồi tháng 2 đối với hành khách đến từ Trung Quốc Đại lục như nước cờ mang dấu ấn riêng của ông trước sự gia tăng của đại dịch Covid-19 – một “bức tường kiên cố” để cho phép duy nhất công dân Hoa Kỳ nhập cảnh mà ông khoa trương hồi tháng 5.
Stephen Braun và Jason Dearen, ngày 4 tháng 7, 2020
Translated from AP article “Trump’s ‘strong wall’ to block COVID-19 from China had holes.”
Vào ngày 3 tháng 6 năm 2020, các máy bay của Hãng Hàng không Cathay Pacific đậu trên đường băng Cảng Hàng không Quốc tế Hong Kong. Tổng thống Donald Trump đã liên tục tự công nhận lệnh cấm nhập cảnh hồi tháng 2 đối với hành khách đến từ Trung Quốc Đại lục như nước cờ mang dấu ấn riêng của ông trước sự gia tăng của đại dịch Covid-19 -- một “bức tường kiên cố” để cho phép duy nhất công dân Hoa Kỳ nhập cảnh mà ông đã khoa trương hồi tháng 5. Thực tế thì “bức tường" của ông Trump giống một tấm lưới lọc hơn. Lệnh cấm nhập cảnh được miễn trừ đối với công dân Hong Kong và Macau. (AP Photo/Kin Cheung)
Thế nhưng, bức tường của ông Trump đã giống một tấm lưới lọc hơn.
Đã có hàng ngàn cư dân ở những vùng lãnh thổ Trung Quốc như Hong Kong và Macau được miễn trừ. Theo phân tích từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ về hồ sơ nhập cảnh và dữ liệu hàng không tư nhân được thu thập bởi The Associated Press hay AP (liên hiệp báo chí) cho thấy gần 8,000 công dân Trung Quốc và những công dân ngoại quốc từ những lãnh thổ Trung Quốc nhập cảnh vào Hoa Kỳ trên hơn 600 chuyến bay thương mại và tư nhân trong ba tháng sau khi lệnh cấm đã được áp đặt.
Khi công dân Hoa Kỳ bay từ Trung Quốc Đại lục nhập cảnh sân bay Hoa Kỳ, hệ thống dùng để đánh dấu và theo dõi tình hình phát triển triệu chứng đã mất dấu gần đến 1,600 người trong một vài ngày đầu khi mà lệnh cấm đã được thực thi, theo một email từ nội bộ của chính phủ tiểu bang thu thập bởi AP.
Trump lại tiếp tục tâng bốc về lệnh cấm của chính quyền của ông: “Chúng tôi đã làm rất tốt về virus Corona, bao gồm cả lệnh cấm rất sớm lên Trung Quốc,” ông viết trên Twitter vào tuần trước đó. “Chúng tôi đã bảo vệ hàng triệu tính mạng công dân Hoa Kỳ!”
Vào ngày 31 tháng 1, Trump đã tuyên bố lệnh cấm nhập cảnh đầu tiên đối với bất kỳ cư dân không từ Hoa Kỳ đã đến Trung Quốc Đại lục trong khoảng thời gian đó. Lệnh cấm của ông được đưa ra sau khi các quan chức Trung Quốc công nhận về sự xuất hiện của một chủng virus mới có khả năng lây nhiễm cao và nguy hiểm đã phát tán khắp thành phố Vũ Hán.
Các hành khách từ Hồng Kông và Macau đã được miễn trừ khỏi lệnh cấm đó. Họ không phải trải qua những kiểm tra tăng cường và các thủ tục cách ly được yêu cầu cho công dân Hoa Kỳ và các công dân khác trở về từ Vũ Hán và Trung Quốc đại lục.
Những dữ liệu các chuyến bay được cung cấp cho AP bởi FlightAware, một công ty quốc tế theo dõi các chuyến bay, cho thấy hơn 5,600 người Trung Quốc và các công dân ngoại quốc từ hai vùng hành chính đã đến Hoa Kỳ vào Tháng 2. Theo hồ sơ nhập cảnh của Bộ Thương mại, con số đó lại giảm còn 2,100 vào tháng 3 và chỉ còn 150 vào tháng 4,
Không có một bằng chứng rõ ràng rằng một số nhỏ nhưng đều đặn của dòng người từ Hồng Kông và Macau mang những ca COVID-19 vào Mỹ trong Tháng 1 hay bốn tháng sau đó, những việc miễn trừ “chắc chắn rằng đã cắt bớt đi mục đích của lệnh cấm,” Bác sĩ Ronald Waldman, một giáo sư về Y tế Toàn cầu tại Đại học George Washington phát biểu.
Không có một cơ quan nào đã tham gia vào việc soạn thảo và tuyên bố lệnh cấm lên Trung Quốc như Hội đồng An ninh Quốc gia, Bộ Ngoại giao, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, và Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh , sẽ đưa ra các bình luận một cách công khai với AP về việc tại sao Hong Kong và Macau được miễn trừ lệnh cấm. Trong một tuyên bố vắn tắt, Bộ Ngoại giao cho biết sẽ không “bình luận bình luận về các quyết định về chính sách nội bộ,” và nhượng quyền cho Nhà Trắng, nơi cũng đã từ chối trả lời cho nhiều đề nghị về một lời giải thích.
Khi những lệnh cấm nhập cảnh của ông Trump lên Trung Quốc được áp dụng vào ngày 2 tháng 2, đã có ít nhất 15 ca nhiễm virus Corona chủng mới được phát hiện ở Hong Kong, cùng với một người tử vong, và bảy trường hợp khác đã được phát hiện ở Macau. Toàn bộ những ca nhiễm ban đầu ở Macau đã được truy về việc bùng phát dịch ở Vũ Hán.
Cho đến tuần này, thuộc địa cũ của Anh đã có 1,248 ca nhiễm, 7 người chết và Macau đã có 46 ca nhiễm. Mặc dù với số liệu thấp, Hồng Kông đã chật vật với gần ba đợt bùng phát của số ca COVID-19: một vào cuối tháng 2, một vào giữa tháng 3, và một đợt tăng trưởng gần 130 ca nhiễm vào xuyên suốt 2 tuần trước.
Những cảnh báo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) về Hong Kong và Macau đã được đẩy lên cấp độ báo động cao nhất của cơ quan, khuyến khích mọi người dân Hoa Kỳ “hạn chế toàn bộ việc đi lại không cần thiết.”
Kể từ thời gian đó, đã có một sự xoay chuyển về tình thế. Hong Kong đã cấm công dân Hoa Kỳ và những hành khách quốc tế khác nhập cảnh bằng đường hàng không.
Giả sử dòng người từ Hoa Kỳ đến Hồng Kông và Macau đã bị nghẽn, dòng lưu thông của công dân Hoa Kỳ và mọi người khác trở lại Hoa Kỳ từ Trung Quốc Đại lục trong khi đó lại không giảm sút. Hơn nữa, chương trình kiểm tra các hành khách lại gặp phải nhiều vấn đề thực sự.
Các quan chức y tế liên bang đã lên kế hoạch để chọn lọc kiểm tra sức khoẻ hàng ngàn người trở về từ Trung Quốc khắp 11 sân bay trong vòng một vài tuần. Những người có triệu chứng sẽ được cách ly bởi CDC. Những người khác sẽ được cho phép đi lại bình thường. Nhưng họ sẽ được theo dõi bởi tiểu bang và các trung tâm y tế địa phương, nơi sẽ chịu trách nhiệm về liên lạc những hành hành khách trong suốt 72 tiếng để khuyến cáo họ tự cách ly trong vòng hai tuần và theo dõi nếu họ có bắt đầu những triệu chứng.
Những nỗ lực va vấp phải các vấn đề ngay lập tức.
“Việc nghe về những hành khách đã lọt qua hệ thống kiểm tra và đã đến những tiểu bang mà sân bay không có hệ thống chọn lọc,” một nhân viên từ CDC đã viết đến những các quan chức y tế của một số tiểu bang vào ngày 6 tháng 2, không lâu sau khi chương trình được đưa vào áp dụng. Dựa theo email được thu thập bởi AP qua hồ sơ được yêu cầu bởi công chúng. “Đã biết rằng nó sẽ không hoàn hảo, nhưng đã bắt đầu.”
Phát ngôn viên của CDC, ông Scott Pauley cho biết cơ quan đã không có được thông tin hành khách chính xác từ quan chức hải quan với Bộ An ninh Nội địa, nơi đã chịu trách nhiệm cho việc thu thập dữ liệu tại các sân bay.
CDC cho biết có khoảng 26,000 hành khách từ Trung Quốc đã được kiểm tra trong cả tháng 2, Cơ quan thừa nhận rằng sai sót dữ liệu dẫn đến hàng ngàn thông báo đã không được gửi đến các bộ y tế của các tiểu bang. Và vì những thiếu sót này, CDC đã ấn hành một quy định mới yêu cầu các hãng bay báo cáo dữ liệu khách hàng trực tiếp đến cơ quan trong thời điểm khủng hoảng sức khỏe cộng đồng.
Cho dù với những thông báo được gửi đến các tiểu bang, các thông tin đó cũng không đáng tin cậy, gây phiền nhiễu đến các quan chức địa phương khi họ đang sốt sắng về việc cập nhật nó một cách nhanh chóng để phòng ngừa bất kỳ sự phát tán nào.
“Đã có quá nhiều các thông tin sai lệch,” bà Fran Phillips, Bộ Trưởng Văn phòng Sức khỏe Cộng đồng Maryland phát biểu.
Những dữ liệu chi chít những số điện thoại không liên lạc được, những lịch trình bay sai lệch và những người cho rằng họ chưa bao giờ đến Trung Quốc. Do CDC đã không thể kiểm chứng các thông tin, cơ quan đã nói với các quan chức địa phương rằng họ tin tưởng các hành khách đã nói sự thật, dựa trên các ghi chú nội bộ được chia sẻ trong các quan chức tiểu bang California.
___
Dearen tường trình từ Gainesville, Florida.. Associated Press tác giả Candice Choi và Michael Rezendes từ New York, Colleen Long và Deb Riechmann ở Washington và Ken Moritsugu ở Hong Kong đã đóng góp cho báo cáo này.
Translation by Q.Mai
Copy/Edits by Helen Nguyen
Comments