Translated from The New York Times's article Mississippi asks the Supreme Court to overrule Roe v. Wade.
Toà sẽ bắt đầu phân xử vào mùa thu này. Đây là cơ hội để các vị thẩm phán phe bảo thủ đối diện với một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất luật pháp Hoa Kỳ: Liệu Hiến pháp có bảo vệ quyền được kết thúc thai kỳ hay không?
By Adam Liptak, on 22-07-2021, 00:00:00
WASHINGTON – Gọi vụ Roe v. Wade là “quá đỗi sai lầm,” Tổng Chưởng lý bang Mississippi vào thứ Năm vừa rồi đã thúc giục Tối cao Pháp viện gạt bỏ quyền hiến định cho phép phá thai để giữ vững đạo luật cấp tiểu bang nhằm cấm việc phá thai sau 15 tuần thai sản. Toà sẽ bắt đầu phân xử vào mùa thu này. Đây là cơ hội để các vị thẩm phán phe bảo thủ đối diện với một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất luật pháp Hoa Kỳ: Liệu Hiến pháp có bảo vệ quyền được kết thúc thai kỳ hay không? Các toà cấp dưới đã phản đối đạo luật của bang Mississippi và gọi nó là "cuộc tấn công cay độc vào quyền phá thai và trái ngược các tiền lệ của Tối cao Pháp viện trước đây”. Các thẩm phán đã đồng ý sẽ xem xét vụ kiện vào tháng Năm vừa rồi, chỉ vài tháng sau khi Thẩm phán Amy Coney Barrett – một người theo tư tưởng chống phá thai – vào hàng ngũ của Toà. Bà Barrett thế chỗ cho cố Thẩm phán Ruth Bader Ginsburg, một người ủng hộ quyền được phá thai và đã qua đời tháng Chín năm ngoái. Được đệ lên bởi Tổng Chưởng lý bang Lynn Fitch, đơn kiện này tấn công vụ Roe và những vụ kiện theo sau một cách kiên định và tỉ mỉ, đặc biệt là vụ Planned Parenthood v. Casey, phán quyết vào năm 1992 đề nghị các tiểu bang không được áp đặt “gánh nặng quá đáng” lên quyền phá thai trước khi thai nhi có thể sống ngoài tử cung, khoảng 23-24 tuần sau khi thụ thai. “Hiến Pháp không bảo vệ quyền được phá thai,” bà Fitch viết, “Nguyên văn Hiến Pháp không đề cập gì tới chuyện phá thai cả. Cấu trúc của Hiến Pháp không hề đề cập tới quyền phá thai cũng như không cấm các tiểu bang có thể ngăn cản quyền đó.” Bà trình bày với các thẩm phán rằng vấn đề phá thai nên được quyết định thông qua các tiến trình bầu cử. “Cơn sốt phá thai toàn quốc chỉ có thể được giải quyết một khi Toà trao lại quyền quyết định chính sách phá thai lại cho tiểu bang – nơi dễ đưa tới đồng thuận hơn, thoả hiệp xuất hiện nhiều hơn và các bất đồng có thể được giải quyết bằng cách bỏ phiếu.” Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization, No. 19-1392 - đạo luật then chốt trong phiên tòa này - được ban hành vào năm 2018 bởi nghị viện bang Mississippi, nơi Đảng Cộng hòa chiếm phần đông. Luật này ngăn cấm phá thai nếu “tuổi thai kỳ của một con người chưa được sinh ra” rơi vào khoảng hơn 15 tuần. Luật này đưa ra rất ít ngoại lệ, chỉ cho phép phá thai vào trường hợp nguy hiểm về mặt y tế hoặc nếu bào thai có "triệu chứng bất thường nghiêm trọng." Bên thách thức đạo luật này là phòng khám cung cấp dịch vụ phá thai duy nhất ở Mississippi, được đại diện bởi một nhóm vận động có tên Center for Reproductive Rights (tạm dịch là Trung tâm ủng hộ Quyền Sinh nở). Chủ tịch nhóm này, bà Nancy Northup, nói rằng bà cảm thấy lo sợ với vụ kiện mới của bang. “Mississippi đã trắng trợn yêu cầu Tối cao Pháp viện lật ngược vụ Roe và mọi quyết định về quyền phá thai trong năm thập kỷ vừa rồi,” bà Northup nói trong một thông cáo. “Đợt tố tụng này đã để lộ chiến thuật cực đoan và thụt lùi, không chỉ tới luật Mississippi nói riêng, mà còn về làn sóng cấm phá thai và nhiều hạn chế khác đang được thông qua khắp nước Mỹ nói chung.” Câu hỏi chính mà các vị Thẩm phán quyết định sẽ trả lời lần này là “liệu lệnh cấm phá thai trước khi thai nhi có khả năng sống ngoài tử cung có hợp hiến hay không." Tùy theo cách toà trả lời câu hỏi này, cơ cấu pháp lý lâu đời về quyền phá thai có thể được tái xác nhận, thay đổi hoặc thậm chí là bị loại bỏ. Tổng Chưởng lý Fitch thúc dục các Thẩm phán chọn hướng thứ ba, nói rằng làm thế sẽ tăng thêm uy tín của Toà. “Các vụ Roe và Casey là những quyết định bất lương gây hại cho tiến trình dân chủ, hủy hoại cuộc đàm luận trong nước và làm ô uế luật pháp – vì vậy mà làm hại cho Tòa”, bà Fitch viết. Adam Liptak chuyên phụ trách về mảng Toà Tối Cao và là tác giả của mục Sidebar, một cột báo chuyên về những phát triển mới trong luật. Ông tốt nghiệp Trường Luật Yale và đã hành nghề luật hơn 14 năm trước khi cộng tác cho tờ The New York Times vào năm 2002. @adamliptak. Facebook cá nhân của tác giả.
Người dịch: Sam Tran
Biên tập: Khang Ton
Comments