Translated from Vox article “Trump is attempting a coup in plain sight”
Làm thế nào để chúng ta có thể đưa tin về việc này?
Ezra Klein, ngày 7 tháng 11, 2020
Tổng thống Trump chuẩn bị lên Air Force One tại Miami hôm ngày 2 tháng Mười Một, trên đường vận động tranh cử. Ảnh của Brendan Smialowski/AFP/Getty Images
Một vài năm trước, từng có một loạt bài báo mang tên "Nếu điều đó xảy ra" rộ lên cách đây vài năm, loại bài này tưởng tượng xem báo chí nước Mỹ sẽ đưa tin về những câu chuyện này nọ như thế nào nếu nó diễn ra ở một quốc gia khác. Chúng ta sẽ gọi những vụ chính phủ phải đóng cửa ở những nước khác thế nào? Vụ biểu tình Ferguson sẽ ra sao? Còn cuộc bao vây dân quân ở Oregon? Cái chết của George Floyd? Mike Bloomberg?
Vốn nổi tiếng dưới sự nhào nặn của Joshua Keating thuộc Slate, những tờ báo khác, bao gồm cả Vox, cũng triển khai loại hình này. Mục đích chính là sử dụng hình thức báo chí nước ngoài để tạo nên thứ mà nhà phê bình văn học Darko Suvin mô tả là “sự ghẻ lạnh về nhận thức”: tách sự quen thuộc và tính tự tin thái quá ra khỏi chúng ta, thứ mà có thể làm lu mờ nhận thức trước những sự kiện phi thường. Và vì vậy bạn sẽ có những tiêu đề như kiểu “thời tiết mùa thu dễ chịu lại che dấu một chính phủ đang nằm trên bờ vực.
Cũng bởi vào nửa đêm thứ Hai, chính phủ của những công dân đầy tự hào đã phải đóng cửa, một dấu hiệu của cơn rối ren chính trị ở đất nước cộng hòa nghèo nàn này.”
Nhưng bầu không khí nhẹ nhàng nhái lại bỗng khiến cho toàn đế chế cảm nhận được sự chênh vênh vô thực. Nước Mỹ không phải là banana republic - cộng hòa chuối. Nó không xảy ra ở đó, còn ở đây thì có. Đó chính là sự khác biệt. Thậm chí để nhìn thấy được mối nguy, để nhận thấy được chiều sâu của sự căng thẳng hay khả năng rạn nứt, chúng ta phải kiểm soát chủ nghĩa ngoại lệ của người Mỹ, với niềm tin thầm kín rằng chúng ta là Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, và chúng ta khác biệt.
Nếu trong bốn năm qua - và cả bốn ngày qua - chứng minh được điều gì, thì đó chính là việc chúng ta (người Mỹ) không khác biệt như chúng ta vẫn tin, cũng không được ông trời chúc phúc như chúng ta đã hy vọng. Và có lẽ, chúng ta chẳng hề khác biệt tí nào cả. Vì vậy mà chúng ta cần phải đưa tin như những việc đó đang xảy ra ở đây, bởi vì sự thật là như thế.
Donald Trump cố gắng bác bỏ cuộc bầu cử mà ông ta đang thua
Joe Biden đã thắng. Nhưng vị Tổng thống đương nhiệm của Hoa Kỳ, Donald Trump, lại đang rõ ràng lên kế hoạch cho một cuộc đảo chính. “TÔI ĐÃ THẮNG CUỘC BẦU CỬ NÀY, VỚI KHOẢNG CÁCH RẤT LỚN!” ông ấy đăng tweet vào sáng thứ Bảy. Vụ việc xảy ra sau khi ông yêu cầu các tiểu bang ngừng đếm phiếu khi lợi thế có vẻ không còn nghiêng về phía mình, và sau khi thư ký báo chí của ông đã khiến cho các biên tập viên của đài Fox News bàng hoàng bởi phát biểu: những lá phiếu hợp lệ lại nên bị loại bỏ.
Tôi nghĩ điều quan trọng trong video này không phải là những giả thuyết trái đạo đức rành rành mà chính quyền ông Trump đang phát tán, mà là thậm chí các biên tập viên của Fox News cũng không buồn tin họ. https://t.co/zauokaYnji
— Ezra Klein (@ezraklein) November 5, 2020
Kế hoạch hiện tại của chính quyền Trump là cố gắng thưa lên toà và khiến cho những phiếu bầu của ông Biden trở nên bất hợp pháp, kế hoạch này dựa trên niềm tin những người mà ông Trump bổ nhiệm (ở toà) sẽ cứu được chính quyền của ông, hoặc ít nhất là họ tin vậy. Một cố vấn pháp lý của ông cho biết, "Chúng tôi đang đợi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ -nơi mà Tổng thống của chúng tôi đã bổ nhiệm 3 thẩm phán, vào cuộc và làm gì đó. Và hy vọng rằng bà Amy Coney Barrett sẽ thành công."
Nếu thất bại, và nó sẽ như vậy, một trong những người chủ trì radio bảo thủ nổi tiếng nhất đất nước, Mark Levin, sẽ trực tiếp kêu gọi các cơ quan lập pháp của Đảng Cộng hòa bác bỏ kết quả cuộc bầu cử Tổng thống và đặt ông Trump vào chiếc ghế đó. Sau khi bị Twitter gắn nhãn gây tranh cãi, thư ký báo chí của Trump đã thay mặt Levin nặng lời.
Vì rằng cuộc đảo chính này nhiều khả năng sẽ không thành công - nó đang được tiến hành một cách lố bịch, thất thường, và kém hiệu quả - không có nghĩa là nó không xảy ra, hay nó sẽ không kéo theo bất kỳ hậu quả nào. Hàng triệu người sẽ tin Trump, và sẽ nhìn nhận cuộc bầu cử như bị đánh cắp. Các trang cá nhân Twitter của của thành viên nhà Trump, và những người có quan hệ với báo chí cùng đồng minh, đang chứa đầy những lời cáo buộc gian lận cũng như dối trá về tiến trình bầu cử (nhà báo Isaac Saul đang tự làm một cuộc truy vết những lập luận trên, rất đáng đọc.) Việc dựng nên một thực tại thay thế dù khó hiểu, nhưng lại mang đầy tính nhập vai, trong đó mô tả cuộc bầu cử bị đánh cắp khỏi Trump và những đảng viên Cộng hòa yếu nhược đang cho phép những tên trộm trốn thoát.
Điều này, mượn từ nghiên cứu của nhà xã hội học người Hungary Bálint Magyar, “một nỗ lực chuyên quyền.” Đó là giai đoạn chuyển đổi hướng đến chế độ chuyên quyền, khi kẻ chuyên chế cố gắng tách quyền lực của mình ra khỏi cuộc kiểm tra bầu cử. Nếu hắn thành công, các bước chuyên quyền đột phá tiếp theo sẽ nối gót, và rồi tiếp đó là sự củng cố chế độ chuyên quyền. Trong trường hợp đó, kẻ chuyên quyền có rất ít cơ hội thành công. Nhưng hắn cũng không nhất thiết sẽ thất bại. Điều mà Trump đang cố gắng hình thành chính là một thứ tương tự như chế độ chuyên-quyền-lưu-vong, một nước Mỹ song song thay thế nơi ông ta toàn quyền hợp lý làm một nhà lãnh đạo, và ông ấy - với công chúng mà ông tuyên bố là mình đại diện cho - đã bị cướp mất bởi giới thượng lưu tinh hoa nhưng biến chất.
Nhà khoa học chính trị Henry Farrel đã viết: “Nền dân chủ chỉ hoạt động khi kẻ thua cuộc nhận thức được sự bại trận của họ.” Nhưng điều đó sẽ không xảy ra ở đây.
Tham những của Đảng Cộng hoà sẽ tiếp diễn sau nhiệm kỳ của Trump
Các thành viên gia đình Trump đang liên tục và lộ liễu lấy sự chấp thuận những thuyết âm mưu của họ như bài thử sức những thành viên hoài bão trong đảng Cộng hòa. Và kế hoạch này đang có tác dụng. Đọc phát ngôn của những thành viên đảng Cộng hòa được bầu cử ngày nay — trừ một số ngoại lệ tiêu biểu như thượng nghị sĩ Mitt Romney — chính là đọc những câu nói nước đôi tỉ mẩn, hèn nhát. Như Phó Tổng thổng Vice Pence ngày trước, từng chính trị gia đang ra hiệu rằng họ đang đứng về phía tổng thống tuy không hoàn toàn ủng hộ thuyết âm mưu của ông. Tất nhiên phiếu bầu hợp pháp phải được tính. Tất nhiên cáo buộc gian lận phải được giải quyết. Nhưng đó không phải thứ tổng thống đang yêu cầu — ông đang yêu cầu những phiếu không bầu cho ông phải bị cho là bất hợp pháp — và những chính trị gia đảng Cộng hòa biết điều này.
“Giới truyền thông không được quyết định tổng thống là ai. Người dân mới có quyền này. Sau khi tất cả những phiếu bầu hợp pháp được tính, phiếu được kiểm lại, và những cáo buộc gian lận được giải quyết, chúng ta sẽ biết người thắng cuộc là ai.”
— Josh Hawley (@HawleyMO) 7 tháng 11, 2020
“Tôi đứng về phía tổng thống @realDonaldTrump. Chúng ta phải tính tất cả phiếu bầu HỢP PHÁP.”
— Mike Pence (@Mike_Pence) 6 tháng 11, 2020
Trước mắt chúng ta không phải là một sự chối bỏ toàn diện quyền lợi được tìm cách làm mất tính hợp pháp của cuộc bầu cử của Trump. Vậy nên không có gì cho thấy Trump sẽ không tiếp tục nắm quyền phần lớn đảng Cộng hòa và nhóm cử tri trung thành của đảng trong tương lai tới.
“Còn xa mới tới hồi kết. Đảng Cộng hòa sẽ không chùn bước trong cuộc chiến này.”
— Kevin McCarthy (@GOPLeader) 6 tháng 11, 2020
Dù Trump bị từ chối trong cuộc bầu cử lần này, nhóm Cộng hòa đã bao bọc và vẽ đường cho ông vẫn sẽ tiếp tục tồn tại. Lợi thế địa lý của họ trong Thượng viện bảo vệ họ gần như tuyệt đối trừ khi thua lớn và liên tiếp, và sự thống trị của họ với quá trình phân khu lại 10 năm 1 lần cũng đem lại bất lợi trong Quốc hội.
Sự phân kỳ này đã gần cứu được Trump: Dù cuộc bầu cử tổng thống sẽ chưa kết thúc về mặt phiếu bầu phổ thông, khoảng cách tại các bang Đại cử tri đoàn then chốt là rất nhỏ, và kẻ chuyên quyền tiềm năng suýt được trở lại nắm quyền. Ông ta sẽ gây hại đến các thể chế và bầu cử nước Mỹ tới mức nào nếu được bổ nhiệm thêm bốn năm nữa? Viễn cảnh đó đã có thể xảy ra, và nó thực sự đã suýt xảy ra.
Hồi chuông cảnh tỉnh là đây: Hoàn cảnh tạo ra Trump và đảng Cộng hòa như hiện tại chỉ có thể tệ hơn. Phe Cộng hòa giữ quyền đủ số lượng đại hội đồng để chi phối nỗ lực phân khu lại sắp tới, và tỉ lệ 6-3 nghiêng về Cộng hòa trong Tòa án Tối cao cũng sẽ mở rộng thêm quyền hạn cho những người vẽ bản đồ của đảng Cộng hòa. Nhà phân tích bầu cử G. Elliott Morris ước tính khoảng cách giữa phiếu phổ thông và bang quyết định trong Đại cử tri đoàn sẽ vào khoảng 4 đến 5 điểm phần trăm, và quá trình phân khu lại dưới sự chi phối của đảng Cộng hòa sẽ đẩy khoảng cách này lên 6 đến 7 điểm vào lần bầu cử tới.
Các thể chế của nước Mỹ không hoàn toàn thất bại trong thời đại Trump, nhưng đó không có nghĩa chúng đã thành công. Cụ thể hơn, đảng Cộng hòa đã không thành công.
Họ đã thất bại một cách nguy hiểm, ngoạn mục. Họ cho thấy những kẻ chuyên quyền tiềm năng có thể lên nắm quyền tại đất nước Hoa Kỳ, và nếu những kẻ này dấn thân đủ sâu vào con đường chuyên quyền, cả một đảng phái chính trị sẽ ủng hộ và bảo vệ họ. Và hiện tượng này đã được bao bọc khỏi sự phẫn nộ của dân chúng bởi một hệ thống chính trị coi trọng đất đai hơn con người và cho phép những diễn viên chia bè kết phái đặt luật bầu cử và phân chia khu — và dù cuộc bầu cử tổng thống đã thất bại, đảng Cộng hòa vẫn có đủ quyền lực để tiếp tục kéo hệ thống về phía mình trong những năm tới.
Nếu kẻ chuyên quyền tiềm năng tiếp theo áp dụng chiến lược này thì sao? Và nếu hắn lươn lẹo hơn, có chiến lược hơn, có năng lực hơn thì sao?
Đây không phải câu chuyện ở xứ khác. Câu chuyện này đang diễn ra ở ngay đất nước này, ngay lúc này.
Người dịch: Duong Nguyen & Ren Dinh
Biên tập: Diễm
Comments