Translated from The New York Times's article How $1,000 a Month in Guaranteed Income Is Helping N.Y.C. Mothers
By Andy Newman, on 18-01-2022, 07:00:00
Vào tháng 6 năm ngoái, các bến xe buýt, tiệm làm móng và phòng khám sức khỏe ở Thượng Manhattan đã xuất hiện những tờ rơi quảng cáo tưởng chừng như tốt một cách đáng ngờ. “Các bà mẹ mới sinh có thể nhận $500 hoặc $1000 một tháng, không có điều kiện ràng buộc!” tờ rơi viết. "Tôi đã nghĩ đó là một trò lừa đảo", Angelina Matos, một người vừa có con gái, nói. Nó không phải là trò lừa đảo. Đó là thu nhập đảm bảo (guaranteed income), một thử nghiệm của chính sách chống đói nghèo, một lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng. Tới tháng 7, 100 người vừa lên chức mẹ ở Washington Heights, Harlem và Inwood bắt đầu nhận được tiền miễn phí từ một chương trình có tên là Bridge Project (Dự án Cầu nối): một nỗ lực trị giá 16 triệu đô la từ quỹ tài trợ do một nhà đầu tư mạo hiểm thành lập cùng với vợ, nhằm quan sát hiệu quả của việc cung cấp một khoản trợ cấp định kỳ, vô điều kiện cho các gia đình có thu nhập thấp. Phần lớn số tiền này được chi vào các đồ dùng cơ bản cho trẻ nhỏ. Nhưng cuộc phòng vấn với bốn người phụ nữ tham gia chương trình đã nêu ra nhiều ví dụ về những bất ngờ và thử thách nảy sinh trong cuộc sống của một người mẹ mới sinh. Một bà mẹ đã dùng số tiền này để mua một chiếc ghế cao đặc biệt cho bé trai có dấu hiệu bị bệnh bại não của mình. Người khác thì dành tiền để chuẩn bị đối phó với chủ nhà của mình. Đối với một bà mẹ hai con ở phía tây Phố 145 thì món tiền trợ giúp này chính là vị cứu tinh khi nhà hết phiếu thực phẩm. Nhờ vào tiền của Bridge Project mà cô Matos (18 tuổi) có thể nghỉ công việc trả lương tối thiểu và chuẩn bị cho trường y tá. Nếu không có nó, “tôi đã phải tiếp tục đi làm trong khi đang đi học,” cô Matos, hiện đang sống với mẹ, anh trai và con gái 9 tháng tuổi, cho biết.
Đến tháng 4, chương trình sẽ bổ sung thêm 500 bà mẹ đang chuẩn bị sinh và mở rộng sang East Harlem, South Bronx và Central Bronx. Kế hoạch mở rộng này ra đời sau khi Quốc hội không đạt được thỏa thuận về việc gia hạn tín dụng thuế trẻ em liên bang, vốn đang cung cấp cho các gia đình tối đa 300 đô hàng tháng cho mỗi đứa trẻ. Người dân New York có thể đã quen thuộc với khái niệm thu nhập đảm bảo từ chiến dịch tranh cử tổng thống và thị trưởng năm ngoái của Andrew Yang, người đưa ra đề xuất bạc tỷ trợ cấp 2000 đô mỗi năm cho nửa triệu cư dân nghèo nhất của thành phố, không nói rõ bản thân sẽ thực hiện kế hoạch này thế nào. Tổ chức phi lợi nhuận điều hành Bridge Project, Monarch Foundation, cho biết họ hy vọng được hợp tác với thị trưởng mới của New York, Eric Adams, nhưng họ vẫn chưa tiếp cận ông. (Trong chiến dịch tranh cử, ông Adams đã chế nhạo ý tưởng của ông Yang là “tiền Cờ Tỷ Phú”.) Phong trào thu nhập đảm bảo xoay quanh một ý tưởng chủ đạo là cách xóa đói giảm nghèo hiệu quả nhất đơn giản chỉ là đưa tiền cho người có thu nhập thấp và để họ quyết định nên dùng nó cho việc gì, thay vì áp đặt các quy tắc, giới hạn và thủ tục quan liêu như đa số các chương trình an sinh. “Ý của chúng tôi ở đây là đưa tiền cho một người và để họ sử dụng nó cho nhu cầu thiết yếu nhất của cuộc sống: giữ cho máy sưởi hoạt động, liên lạc với người thân ở Venezuela, gọi Uber chở đi bệnh viện, mua thẻ tàu điện ngầm không giới hạn,” Megha Agarwal, giám đốc điều hành của quỹ, nói. Sứ mệnh của Bridge Project cũng ăn khớp với kết quả từ nhiều nghiên cứu cho thấy số tiền đầu tư vào những năm đầu đời của trẻ em sẽ mang lại lợi ích lâu dài về thành công trong học tập, thu nhập khi trưởng thành và sức khỏe. Trong số các gia đình nhận hỗ trợ từ Bridge Project, với thu nhập hộ trung bình là 14500 đô la — dưới mức nghèo của liên bang — có khoảng một nửa là người da Đen và một nửa là người nói tiếng Tây Ban Nha; khoảng 20% các bà mẹ không có giấy tờ tùy thân. Hơn 70% trong số họ có ít hơn 100 đô tiết kiệm. Trong 100 gia đình đầu tiên của dự án, một nửa nhận được 500 đô la mỗi tháng và một nửa nhận được 1000 đô la mỗi tháng, trong vòng ba năm. Các gia đình trong giai đoạn thứ hai đang nhận 1000 đô la hàng tháng trong 18 tháng, sau đó là 500 đô la hàng tháng trong 18 tháng. Các gia đình thuộc nhóm kiểm soát sẽ không được nhận tiền. Các gia đình sẽ được khảo sát nhằm theo dõi sự ổn định về kinh tế và nhà ở, sức khỏe thể chất và tinh thần của họ, và sự phát triển của con cái họ. Monarch Foundation cho biết, một số các gia đình tham gia Bridge Project cũng nhận trợ cấp từ chính phủ. Khoảng 5% nhận Temporary Assistance for Needy Families (Trợ cấp Tạm thời cho các Gia đình Khó khăn) mỗi tháng, và một số nhận tín dụng thuế thu nhập hàng năm của liên bang và tiểu bang. Mặc dù tiền của Bridge Project khiến cho vài gia đình không còn nhận được trợ cấp, bao gồm cả phiếu thực phẩm, nhưng nhìn chung thì tất cả mọi người trong chương trình được nhiều hơn là mất. Khái niệm thu nhập đảm bảo được toàn quốc rộng rãi biết đến vào năm 2018 khi thành phố Stockton, California, quyết định trợ giúp 500 đô hàng tháng cho 125 gia đình ở các khu dân cư nghèo. Hiện nay, có hơn 35 dự án thí điểm về thu nhập đảm bảo đang hoạt động ở hơn 17 tiểu bang, phân phối hơn 25 triệu đô la mỗi năm cho hơn 7000 hộ gia đình, theo thông tin của Economic Security Project (Dự án An ninh Kinh tế), một tổ chức ủng hộ các chương trình trợ giúp bằng tiền mặt. Dự án Stockton phát hiện thấy những người nhận được tiền trợ giúp trong nghiên cứu có tỷ lệ tìm được công việc toàn thời gian cao hơn gấp đôi so với những người không được nhận. Họ cũng ít bị trầm cảm và lo âu hơn, ngủ ngon hơn và có sức khỏe thể chất tốt hơn. Năm nay, Los Angeles và Chicago sẽ bắt đầu hai dự án thí điểm do chính phủ tài trợ về thu nhập đảm bảo lớn nhất cho đến hiện tại. Chicago sẽ cung cấp $500 mỗi tháng cho 5000 hộ gia đình; Los Angeles sẽ cung cấp $1000 mỗi tháng cho 3000 hộ gia đình. Thu nhập đảm bảo tuy vậy lại không phổ biến ở New York, thành phố lớn nhất của quốc gia. Baby's First Years, một dự án do các chuyên gia thần kinh học dẫn dắt, đang cung cấp $333 hàng tháng cho các bà mẹ tại 4 thành phố, trong đó có 114 người sống ở New York, và quan sát ảnh hưởng từ trợ cấp lên sự phát triển não bộ của trẻ em. Và vào năm 2020, khi ông Yang tranh cử tổng thống, tổ chức phi lợi nhuận do ông thành lập đã trao $1000/nhà cho 1000 gia đình ở Bronx. Tuy nhiên, có rất nhiều cư dân New York cần thu nhập đảm bảo. Hơn ¼ trẻ em da Đen ở Thành phố New York sống trong cảnh nghèo đói, tương tự với gần ⅓ trẻ em nói tiếng Tây Ban Nha, theo thông tin từ Citizens’ Committee for Children of New York (Ủy ban Công dân vì Trẻ em New York). Bridge Project bắt nguồn từ Nido de Esperanza, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên giúp đỡ các bà mẹ có thu nhập thấp ở Washington Heights, được thành lập bởi Holly Fogle, vợ của nhà đầu tư mạo hiểm Jeff Lieberman. Cặp đôi này cũng điều hành Monarch Foundation. Bà Fogle cho biết trong giai đoạn đầu của đại dịch, các văn phòng của Nido phải tiếp những cuộc gọi tuyệt vọng tới tấp. “Chỗ tôi có những bà mẹ gọi điện nói, ‘Chúng tôi không có tã, không có tiền mặt, không có sữa bột cho con và chúng tôi sợ phải đi khỏi căn hộ của mình,’” bà hồi tưởng. Tổ chức Nido phân phát 150000 đô la viện trợ cho 100 gia đình và bà Fogle, một cựu sinh viên tài chính, đã trở thành tín đồ cho cái mà bà gọi là “tỷ lệ thu hồi vốn đầu tư” (return on investment) của việc viện trợ trực tiếp. Bridge Project xuất hiện khi Maureen Gardner (35 tuổi) đang mang thai 6 tháng, không đi làm và vừa hay tin là từ trước đến giờ, người đàn bà cho cô thuê lại căn hộ ở Harlem đã bỏ túi mấy tấm séc $1500 tiền thuê nhà mà cô đưa mỗi tháng. “Khi tôi gọi đến văn phòng quản lý, họ phản ứng, ‘Chúng tôi không biết chị là ai, chúng tôi không biết người phụ nữ ấy là ai,’" cô Gardner nói. Cô được cho biết mình đang nợ hàng nghìn đô la tiền thuê quá hạn. Vì cô có phiếu thực phẩm cho mình và bé trai sinh vào tháng 9 tên Garrett, và không phải trả tiền thuê trong khi hợp đồng thuê nhà vẫn đang xử lý tranh chấp, cô Gardner đã có thể tiết kiệm được gần 5000 đô từ các món tiền của Bridge Project. “Khi đến lúc phải đi, tôi sẽ phải cần tiền để dọn đi,” cô nói. Cô cũng mua một thứ mà vài người sẽ coi là xa xỉ nhưng cô Gardner coi đó là một cách để bảo vệ sức khỏe của mình và Garrett: một chiếc máy giặt trị giá 430 đô giúp cô khỏi phải đi đến phòng giặt của chung cư, nơi nhiều người thuê nhà không đeo khẩu trang. “Con tôi thậm chí còn chưa được chích ngừa,” cô nói. Giống như ba người phụ nữ khác tham gia phỏng vấn cho bài báo này, cô Gardner cho biết cha của đứa bé không cung cấp tài chính thường xuyên và cô không thể trông chờ vào khoản chu cấp định kỳ của anh ta. Đối với cô Matos, Bridge Project giúp cô lấy lại được thời gian quý báu. Cô đã nghỉ công việc phụ tá tại Harlem Children’s Zone vào tháng 10 để chuẩn bị bắt đầu nhập học vào trường nghề y tá đầu học kỳ. Amy Castro, đồng chủ nhiệm của Trung tâm Nghiên cứu Thu nhập Đảm bảo (Center for Guaranteed Income Research) tại Đại học Pennsylvania, cho biết “sự khan hiếm về thời gian” khiến nhiều gia đình nghèo không tài nào thoát khỏi cảnh nghèo. “Nếu bạn đang phải vật lộn để mưu sinh và cùng lúc làm hai ba công việc bán thời gian,” cô Castro nói, ”bạn không có thời gian để lập kế hoạch hay thậm chí là suy nghĩ cho tương lai.” Một người nhập cư 35 tuổi từ Nigeria chỉ để lại mỗi cái tên Sue vì cô không có giấy tờ cho biết rằng 500 đô la hàng tháng từ Bridge Project giúp cô có thể mua đồ ăn nhẹ cho cậu con trai 3 tuổi vì cậu bé không thích phần ăn trưa ở trường mầm non của mình. “Tôi không muốn thằng bé nhịn đói mỗi ngày,” cô nói. Sue làm việc bán thời gian tại một cửa hàng cung cấp đồ làm đẹp và nhận được một ít hỗ trợ tài chính từ người dì và phiếu ẩm thực trị giá $459 cho con trai và bé gái 9 tháng tuổi của mình, nhưng thẻ phiếu thực phẩm của cô không đủ để trang trải. “Tôi có số tiền dự phòng từ Bridge để bù vào chỗ đó,” cô nói. Thu nhập đảm bảo chẳng thấm thía vào đâu ở một thành phố đắt đỏ như New York. “Thêm $500 hoặc $1000 sẽ không giúp bạn thoát khỏi tình trạng vô gia cư ở Thành phố New York,” Tiến sĩ Castro nói, “nhưng nó có thể giúp bạn khỏi sa vào tình cảnh khốn đốn đó”. Nó đã giúp Daniela Gutierrez như thế. Trước đại dịch, cô Gutierrez, 28 tuổi, sống qua ngày bằng cách đi làm ở ba quận khác nhau — tại một tiệm Chipotle ở Manhattan, phụ đạo cho một thư viện ở Bronx, và tại văn phòng tuyển sinh của Đại học Công nghệ Thành phố New York ở Brooklyn. “Tôi nghĩ đây sẽ là lần đầu tiên tôi được ngủ ngon giấc trong suốt một thời gian,” Daniela Gutierrez nói về thu nhập đảm bảo mà cô nhận được. Nguồn: Gregg Vigliotti for The New York Times Không lâu sau đó thư viện đóng cửa và Chipotle cắt giảm giờ làm của cô. Rồi cô có thai. Tiền thuê nhà của cô là 1044 đô và mỗi tháng cô kiếm được khoảng 1000 đô. “Thực ra trước khi nhận được phản hồi từ Bridge Project thì tôi đã đang tìm các trung tâm tạm trú cho người vô gia cư,” cô nói. Rất nhanh sau khi con trai cô là bé Jeremiah chào đời vào tháng 6, cô nhận ra là cậu bé không thể di chuyển bình thường. Các bác sĩ nói với cô Gutierrez rằng cậu bé có thể đã mắc một loại bệnh bại não. Cô Gutierrez đang làm công việc trường đại học tại nhà, điều này cho phép cô tạm nghỉ giữa giờ để xoa bóp cho con trai khi cậu bé phải chịu những cơn đau co thắt toàn thân. Nhưng cô đang dốc sức chuẩn bị cho cái ngày mà mình phải trở lại văn phòng và tìm cách trả tiền giữ trẻ. “Tôi cần tìm một nơi mà sẽ quan tâm chăm sóc thằng bé giống như tôi vẫn thường làm,” cô nói. Ban đầu cô Gutierrez tưởng rằng số tiền từ Bridge Project chỉ cung cấp cho một năm. “Tôi còn sáu tháng nữa, và thời gian đó trôi qua rất nhanh,” cô nói. “Tình huống phải nói là vô cùng căng thẳng.” Vài giờ sau, Bridge Project đã xác nhận rằng các khoản trợ giúp này là cho ba năm. “Tôi nghĩ đây sẽ là lần đầu tiên tôi được ngủ ngon giấc trong suốt một thời gian,” cô Gutierrez nói.
Người dịch: Trang Ly
Biên tập: Vũ Yên & Bảo Trân
Comentarios