Translated from The AP article Big challenge: Biden is pressed to end federal death penalty
Michael Tarm, ngày 7 tháng 2, 2021
Joe Biden, tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên công khai phản đối lệnh tử hình, thảo luận về khả năng chỉ thị Bộ Tư pháp hoãn lịch trình các phiên xử tử hình tương lai, theo lời các nhân viên thuật lại với tờ The Associated Press.
Nếu ông muốn vậy, điều đó sẽ kết thúc một đợt hành quyết tội phạm của chính phủ liên bang, giữa lúc đại dịch hoành hành bên trong các nhà tù và khiến các nhà báo, nhân viên liên bang và cả những người đang chịu án tử hình bị nhiễm bệnh, một số bị tử vong.
Các nhân viên thừa nhận có các cuộc thảo luận riêng với Biden nhưng chưa được phép bình luận công khai về các cuộc thảo luận trên.
Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Jen Psaki, khi được hỏi hôm thứ Sáu về kế hoạch của Biden về án tử hình, nói rằng cô không có gì để thảo luận trước trong vấn đề này.
Hành động ngừng các phiên hành quyết tương lai có thể trút bớt áp lực khỏi vai Biden từ những nhà vận động chống án tử hình. Nhưng họ muốn ông đi xa hơn nữa, từ việc đóng cửa phòng tử hình liên bang ở Terre Haute, bang Indiana, đến việc hoàn toàn loại bỏ án tử hình trong luật của Mỹ.
Chúng ta xem các bước Biden có thể thực hiện và những thách thức ông phải đối mặt:.
TẠI SAO CẦN HÀNH ĐỘNG NÀY BÂY GIỜ?
Trong khi đại dịch coronavirus và tin tức bầu cử chiếm thời lượng vào năm ngoái, nhiều người Mỹ, những ai chú ý đến chỉ thị mở lại các án tử hình cấp liên bang dưới thời Tổng thống Donald Trump, bày tỏ nỗi thất vọng bởi số lượng phiên tử hình và sự vội vàng thực hiện chúng.
Các phiên hành quyết, bắt đầu từ ngày 14 tháng 7 và kết thúc chỉ bốn ngày trước lễ nhậm chức của Biden vào ngày 20 tháng 1, là các phiên hành quyết cấp liên bang đầu tiên sau 17 năm. Số án tử hình được thực thi trong sáu tháng cuối cùng dưới thời Trump nhiều hơn so với tổng số án từ 56 năm trước
Các án tử hình được thi hành đối với những tù nhân, mà theo luật sư bào chữa, họ mắc bệnh tâm thần hoặc vấn đề nhận thức nên không thể hoàn toàn hiểu lý do họ bị xử tử.
Các luật sư của Lisa Montgomery, người mang tội giết hại một phụ nữ bang Missouri đang mang thai và cắt bỏ đứa con của cô, cho biết bệnh tâm thần của cô Montgomery một phần do chịu nhiều năm bị lạm dụng tình dục khủng khiếp khi còn nhỏ. Vào ngày 13 tháng 1, bà trở thành người phụ nữ đầu tiên bị liên bang hành quyết trong gần 70 năm.
LIỆU QUYẾT ĐỊNH DỪNG THỰC HIỆN LỆNH TỬ HÌNH CÓ KẾT THÚC HẲN HÌNH PHẠT NÀY?
Biden có thể đảm bảo không có vụ hành quyết cấp liên bang nào trong nhiệm kỳ tổng thống của mình bằng cách chỉ cần chỉ thị Bộ Tư pháp không bao giờ sắp xếp lịch trình cho các án tử hình tương lai. Nhưng điều đó không ngăn cản một tổng thống tương lai mang hình phạt tử hình trở lại.
Thời gian Biden giữ chức phó tổng thống, Tổng thống Obama đã ra lệnh cấm không chính thức về việc thi hành các án tử hình cấp liên bang cũng như ra lệnh xem xét lại các phương pháp hành quyết vào năm 2014 sau một phiên thi hành án tử hình tại bang Oklahoma.
Nhưng Obama chưa bao giờ thực hiện biện pháp nào để chấm dứt vĩnh viễn các vụ hành quyết cấp liên bang. Điều này mở ra cánh cửa để Trump tiếp tục mang lại án tử hình. Những người chỉ trích án tử hình muốn Biden đóng cánh cửa đó lại.
BIDEN CÓ CÁC LỰA CHỌN GÌ?
Cách để ngăn một tổng thống tương lai tái khởi động các phiên hành quyết là ký một dự luật bãi bỏ án tử hình liên bang. Một dự luật có tầm cỡ như vậy cần được Quốc hội chuẩn thuận.
37 thành viên Quốc hội kêu gọi Biden trong một lá thư ngày 22 tháng 1 ủng hộ Đạo luật Cấm Hình phạt Tử hình Liên bang, do Hạ nghị sĩ Ayanna Pressley, Dân chủ- bang Massachusetts. Và Thượng nghị sĩ Dick Durbin, Dân chủ- bang Illinois soạn thảo.
Nhưng Biden cần thuyết phục những thành viên Cộng hòa. Trong 22 tiểu bang đã loại bỏ án tử hình thành công, không có bang nào thông qua đạo luật mà thiếu sự ủng hộ của lưỡng đảng.
Biden có thể ngay lập tức dựa vào quyền lực tổng thống của mình và thực hiện điều mà Obama không làm: giảm mức án tử hình của 50 tù nhân ở Terre Haute xuống thành án tù chung thân. Không bản án tử hình nào có thể được mang trở lại sau đó.
Việc giảm án không ngăn cản các công tố viên nghĩ đến lệnh tử hình cho các vụ án tương lai. Cần một chỉ thị rõ ràng hơn cho Bộ Tư pháp để Bộ không cho phép công tố viên gợi ý các lệnh tử hình.
Nhóm vận động Hành động Chống Án Tử hình còn kêu gọi Biden ra lệnh phá hủy các căn phòng được dùng cho lệnh tử hình tại Terre Haute. Abe Bonowitz, lãnh đạo của nhóm có trụ sở tại Ohio, cho rằng việc tháo dỡ các phòng hành quyết sẽ thể hiện cam kết của Biden trong nỗ lực chấm dứt các phiên hành quyết liên bang.
CÓ PHẢI ÁN TỬ HÌNH DƯỚI THỜI TRUMP MANG CUỘC TRANH CÃI TRỞ LẠI?
Tốc độ thay đổi chóng mặt và sự thúc đẩy không ngừng của chính phủ trong thủ tục pháp lý để hoàn thành chính sách của họ đã tạo thêm nhiều phản đối - và cũng thu hút những người ủng hộ chính sách, Robert Dunham, giám đốc Trung tâm Thông tin về Án Tử hình cho biết.
“Trump chứng minh rõ ràng hơn bất kỳ thời điểm nào khác về việc lạm dụng hình phạt tử hình sẽ trông như thế nào,” ông nói. "Nó đã tạo ra một cơ hội chính trị, đó là lý do tại sao những người phản đối án tử hình muốn tân tổng thống ra tay thay đổi khi chủ đề đang thu hút nhiều chú ý."
Nhóm Hành động Chống Án Tử hình tổ chức các cuộc biểu tình bên ngoài nhà tù ở Terre Haute trong thời gian diễn ra các phiên hành quyết, và đã chứng kiến số người quyên góp, ký tên vào thỉnh nguyện thư hoặc yêu cầu nhận thêm thông tin tăng từ 20,000 lên 600,000 trong sáu tháng qua.
Theo Bonowitz, mức độ quan tâm đã tăng vọt sau khi ngôi sao truyền hình thực tế Kim Kardashian viết trên Twitter xin Trump giảm án tử hình cho Brandon Bernard thành án chung thân. Bernard vẫn bị hành quyết vào ngày 10 tháng 12.
BIDEN CÓ GẶP PHẢN ĐỐI NẾU ÔNG XÓA ÁN TỬ HÌNH CẤP LIÊN BANG?
Có, và không chỉ từ những thành viên Cộng hòa. Phản đối cũng có thể đến từ một số thành viên trong đảng của ông ta, những người xem các đề xuất bãi bỏ hình phạt tử hình là một canh bạc chính trị đầy rủi ro.
Xóa án tử hình đồng nghĩa với việc để lại tính mạng cho những kẻ giết người như Dylann Roof, theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, kẻ vào năm 2015 đã bắn chết 9 thành viên Da Đen của một nhà thờ ở Nam Carolina trong một buổi học Kinh thánh. Biden sẽ bị đặt vào tình thế khó xử khi phải giải thích cho gia đình nạn nhân tại sao Roof và những kẻ giết người khác không nên bị tử hình.
Trong khi sự ủng hộ đối với án tử hình nói chung đã giảm mạnh xuống chỉ còn hơn 50% trong các năm gần đây, nhiều người Mỹ có thể không muốn xóa bỏ án tử hình trong các vụ khủng bố như cuộc đua Marathon ở Boston bị đánh bom. Dzhokhar Tsarnaev đã bị kết án sau khi khiến 3 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương trong vụ tấn công.
Tối cao Pháp viện hiện đang xem xét đơn kháng án từ chính quyền Trump nhằm đảo ngược phán quyết của một tòa cấp dưới sau khi tòa cấp dưới này xóa án tử hình cho Tsarnaev. Chính quyền Biden phải sớm quyết định xem có nên tiếp tục theo đuổi đơn kháng cáo, hay thông báo cho Tối cao Pháp viện rằng chính phủ hiện tại chấp nhận quyết định của tòa cấp dưới.
CÓ NHỮNG BẰNG CHỨNG GÌ ĐỂ BIẾT VIỆC BIDEN SẼ LÀM?
Biden chưa hề nói về án tử hình từ lúc trở thành tổng thống. Và ông đã không đặt án tử hình làm trọng tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình.
Trên trang web vận động về cải cách tư pháp, Biden cam kết “thông qua đạo luật để loại bỏ án tử hình ở cấp liên bang, và khuyến khích các tiểu bang làm theo gương của chính phủ liên bang.” Ông không đưa ra chi tiết cụ thể.
Biden cảm nhận trọng trách phải hành động táo bạo đối với án tử hình, vì quá khứ bản thân ông từng ủng hộ án tử hình. Ông đóng vai trò nòng cốt với tư cách thượng nghị sĩ trong việc chuẩn thuận dự luật tội phạm năm 1994 gia tăng số lượng tội cấp liên bang mà một người có thể phạm phải và bị xử tử. Một số tù nhân bị hành quyết dưới thời Trump vì chính họ bị kết án theo quy định trong dự luật năm xưa.
-----------
Phóng viên Michael Balsamo của Associated Press tại Washington đóng góp cho bản tin này.
Chuyển ngữ: Tuan Nguyen
Comments