Translated from Politico article “How the Senate Could Speed Up the Impeachment Trial”
Các Thượng nghị sĩ có thể mượn một vài mẹo từ các vụ kiện dân sự để rút ngắn phiên tòa luận tội.
Ronald Krotoszynski, ngày 13 tháng 1, 2021
AP Photo/J. Scott Applewhite
Vào thứ Tư, các Hạ nghị sĩ Dân chủ, cùng với 10 thành viên Cộng hòa, đã thông qua bản luận tội Tổng thống Donald Trump. Họ kêu gọi phế truất Trump vì “hành động của ông hôm 6 tháng Một năm 2021, cùng với những nỗ lực trước đó nhằm cản trở và phủ nhận chứng nhận kết quả bầu cử Tổng thống năm 2020.”
Bản luận tội này được chuyển đến Thượng viện để xét xử có nên bãi nhiệm tổng thống hay không. Phiên tòa luận tội có nhiều khả năng sẽ bị dời vào những ngày đầu của chính quyền Tổng thống tân cử Joe Biden, khi Lãnh tụ đa số Thượng viện Mitch McConnell xác nhận với báo chí vào hôm thứ Tư rằng ông sẽ không triệu tập Thượng viên trước khi ông Biden nhậm chức. Nếu chiếu theo những cuộc luận tội trước đây, phiên xử này có thể kéo dài hàng tuần.
Đây là tin xấu cho 100 ngày đầu tiên của Biden. Tiến trình dài dòng này có thể làm lệch ray ưu tiên cho các chương trình nghị sự cũng như đề cử Nội các. Nó cũng đặt Trump vào trung tâm chính trị Mỹ lâu dài sau khi Biden nhậm chức - trong khi đất nước này mong muốn được bước sang một trang mới. Và Đảng Cộng hòa có thể sẽ có động cơ để kéo nó dài hơn nữa để khiến cho những đạo luật đầu tiên của Biden khó được thông qua hơn.
Nhưng có cách để cho phiên xét xử của Thượng viện được đẩy nhanh, trong khi vẫn cho phép các quản lý luận tội Hạ viện cũng như luật sư của Trump những cơ hội đáng giá để đưa ra lập luận của họ trước bồi thẩm đoàn Thượng viện. Giống như bất cứ vụ việc kiện dân sự nào trước tòa liên bang nơi các đương sự không thể tranh cãi về những dữ kiện quan trọng, bất cứ thành viên nào của Thượng viện cũng có thể chuyển qua giới hạn thời gian tranh luận thêm, đóng tranh luận và đưa ra phán quyết - cơ bản là đề nghị tóm tắt phán quyết. Nếu như Thượng viện dùng cách tiếp cận này, phiên xét xử có thể chỉ kéo dài vài ngày thay vì hàng tuần, kể cả khi nó bắt đầu sau khi Biden nhậm chức, và có thể dành quỹ thời gian quý báu để phía Dân chủ ở Quốc hội tập trung vào các nghị trình lập pháp và đề cử Nội các của Biden.
Phán quyết tóm tắt là quyết định của tòa dựa trên chứng cứ và lập luận mà không cần một phiên tòa đầy đủ. Ở Mỹ, lựa chọn này chỉ được áp dụng ở các vụ án không phải hình sự, và chỉ ở các vụ không có tranh chấp trên dữ kiện quan trọng. (Luận tội mang tính chính trị, không phải hình sự, do đó nó giống như một phiên tòa dân sự hơn là hình sự ở các tòa án liên bang.)Trong tố tụng dân sự, một bên, đôi khi là cả hai, có thể đưa kiến nghị chuyển đến tóm tắt phán quyết, và thẩm phán tòa án cấp quận xét xử vụ án có quyền phê chuẩn hoặc bác bỏ kiến nghị. Nếu được phê chuẩn, họ sẽ đưa ra phán quyết dựa trên luật pháp mà không cần trình bày chứng cứ hoặc bồi thẩm đoàn xem xét. Trong trường hợp của vụ luận tội sắp tới, “thẩm phán” ban đầu xem xét kiến nghị như vậy sẽ là Chánh án John Roberts, nhưng “thẩm phán” sẽ quyết định các vấn đề về luật pháp sẽ là các thành viên Thượng viện, những người sẽ hoàn thành nghĩa vụ theo hiến pháp của mình bằng cách bỏ phiếu kết tội hoặc tha bổng Trump. Phán quyết của tiến trình này, cũng như các phiên tòa luận tội truyền thống, cần hai phần ba phiếu. Sử dụng phương cách phán quyết tóm tắt có thể có hiệu lực g bởi vì, cho dù đúng là theo Hiến pháp quy định Hạ viện phải thông qua bản luận tội với đa số phiếu, và Thượng viện phải “xử” những điều khoản luận tội đó và bỏ phiếu để kết tội với tỉ lệ hai phần ba để có thể phế truất tổng thống, Hiến pháp không áp đặt bất cứ quy định hay tiến trình xét xử nào với Thượng viện. Khi Nixon kiện nước Mỹ vào năm 1993, Tối cao Pháp viện đã công khai tuyên bố Thượng viện có thể tự quyết định cách tiến hành các phiên xử luận tội; tòa liên bang sẽ không áp đặt bất cứ tiến trình cụ thể nào lên Thượng viện hay họ sẽ không xét xử các kháng cáo phán quyết luận tội được Thượng viện đưa ra. Phán quyết tóm tắt được thực hành như thế nào trong thực tế? Trong một thế giới lý tưởng, McConnell sẽ gọi Thượng viện trở lại làm việc càng sớm càng tốt, nhưng dựa trên những tin tức gần đây, Thượng viện dường như sẽ họp trước lễ nhậm chức của Biden một ngày. Ở phiên xử hậu lễ, lúc đó, một thành viên của Thượng viện, có thể là lãnh đạo đảng Dân chủ Chuck Schumer, sẽ thực thi phán quyết tóm tắt bằng cách đình chỉ các qui chế luận tội thông thường. Việc này có thể dẫn đến Thượng viện phải nghe hàng giờ tranh cãi pháp lý giữa lãnh đạo Hạ viện và luật sư của Trump, sau đó là cơ hội cho các Thượng nghị sĩ đặt câu hỏi cho đôi bên, với mong muốn thi hành phán quyết tóm tắt sau thời gian được cho phép để tranh cãi. Nếu sự thực thi phán quyết này cho thời gian để các bên tranh luận và cho thời gian để đặt câu hỏi, cả quá trình hầu tòa chỉ mất một, hai ngày thay vì mất hai tuần hoặc lâu hơn. Tất nhiên, Quốc hội nên cẩn trọng với việc đặt một tiền lệ khó chấp nhận nổi: Thượng viện không nên hành động quá khẩn trương đến mức mà Trump bị tước mất các quyền cơ bản - đó là cơ hội quý giá để biện minh và đưa ra những lập luận pháp lý giải thích tại sao hành vi, cũng như sự thất bại của mình vào ngày 6 tháng 1 không là cơ sở để luận tội, xóa sổ và trục xuất khỏi công chúng. Thượng viện nên dành ra ít nhất vài giờ đồng hồ tranh luận mà vẫn có thể vẫn xúc tiến phiên xử nhanh hơn thường lệ. Để chắc chắn hơn, Roberts vẫn có thể tạm ngưng quá trình này vì nó tách rời khỏi quy trình luận tội truyền thống của Thượng viện với một tổng thống tại chức. Nhưng kể cả khi ông ta có làm thế, phán quyết của Chánh án có thể bị phản ánh và thay đổi bằng một cuộc biểu quyết đơn giản giữa các thành viên Thượng viện. Ngoài chuyện biểu quyết để giới hạn thời gian tranh luận và phán quyết kết tội tóm tắt, câu hỏi duy nhất còn lại là liệu hai phần ba Thượng nghị sĩ của Thượng viện có bỏ phiếu để cách chức Trump hay không? Nếu hai phần ba bỏ phiếu kết tội Trump, một cuộc biểu quyết khác sẽ diễn ra để quyết định liệu nên cấm Trump không được giữ một chức vụ liên bang nào khác nữa - mà biểu quyết này chỉ cần đa số biểu quyết để ban hành lệnh cấm trọn đời. Trước phiên luận tội 2019 của Trump ở Thượng viện, một vài Thượng nghị sĩ Cộng hòa đã nhen nhóm ý tưởng thi hành ngay một phán quyết tóm tắt để tha bổng. Thượng viện đã có thể hoàn toàn thoải mái chấp nhận điều đó và mau chóng tha thứ cho Trump về những tin tức liên quan đến các cuộc gọi tới Ukraine khiến ông bị luận tội. Trump và luật sư của ông, thay vào đó, lại muốn một cơ hội để thiết kế và trình bày một lời biện hộ chân thật và hợp pháp, do vậy mà những người ủng hộ Trump ở Thượng viện cuối cùng không tìm cách cắt xén thời lượng luận tội. Tuy nhiên, nếu Thượng viện đi theo phương cáchnày, có khả năng sẽ dẫn đến kết quả tương tự rằng một phiên xử đầy đủ cuối cùng cũng phải diễn ra. Cân đo đong đếm theo lập luận của hiến pháp, phán quyết kết tội tóm tắt cũng có giá trị pháp lý tương đương. Phán quyết tóm tắt sẽ đặc biệt phù hợp trong vụ này. Sau cùng thì những sự việc liên quan không được đem ra tranh cãi. Lý do chính để chúng ta có những phiên xét xử là để củng cố sự thật; thành viên Quốc hội đều biết sự thật là gì trong trường hợp này. Chỉ còn sót lại một câu hỏi duy nhất về luật pháp để Thượng viện phân xử: liệu hành vi của Trump, và sự thất bại tiếp nối của tổng thống để chữa cháy kịp thời sau khi ông đã thành công kích động một đám đông bạo loạn đã tấn công và chiếm lĩnh Tòa nhà Quốc hội, có xứng đáng được luận tội và cách chức khộng Hành động kịp thời sẽ dọn đường cho các chương trình nghị sự của Biden và xác thực các bổ nhiệm nội các của ông. Khi tiến trình được đẩy nhanh, chính quyền Biden trong 100 ngày đầu sẽ không gặp trục trặc gì. Thượng viện có quyền hành hiến pháp để giới hạn thời gian của quá trình xét xử - và họ nên làm vậy vì lợi ích tốt nhất cho quốc gia.
Người dịch (Lược dịch/Phỏng dịch): Duong Nguyen, Kim Pham
Biên tập: Paul Nguyen
Comments