Translated from NBCU Academy's article How fake news is spreading in immigrant communities online — and how to stop it
Tại đỉnh điểm của phong trào biều tình Black Lives Matter, tôi chợt nhận ra bất đổng tư tưởng giữa ba tôi và ba mình. Chúng tôi là người Việt nhập cư đến đất nước này khi tôi 11 tuổi. Khi vừa đặt chân đến Mỹ, thật dễ dàng để tin vào hình tượng của nước Mỹ qua cách nhìn của ba. Ông xem Mỹ như một đất nước ban tặng những cơ hội sống còn và ông giữ niềm tin bất biến rằng không có vấn đề nào là bất khả thi.
By Cookie Duong, on 03-06-2021, 03:00:00
Tại đỉnh điểm của phong trào biều tình Black Lives Matter, tôi chợt nhận ra bất đổng tư tưởng giữa ba tôi và ba mình. Chúng tôi là người Việt nhập cư đến đất nước này khi tôi 11 tuổi. Khi vừa đặt chân đến Mỹ, thật dễ dàng để tin vào hình tượng của nước Mỹ qua cách nhìn của ba. Ông xem Mỹ như một đất nước ban tặng những cơ hội sống còn và ông giữ niềm tin bất biến rằng không có vấn đề nào là bất khả thi. Nhưng khi hàng triệu người bắt đầu xuống đường biểu tình vụ cảnh sát giết chết George Floyd vào năm ngoái, tôi đã sốc khi nhận ra sự khác biệt trong quan điểm của mình và ba đối với một phong trào dường như không nên gây tranh cãi. Tôi đã kiệt sức vì phải dốc hết vốn từ vựng Tiếng Việt hạn chế của mình để thảo luận về nhiều vấn đề kinh tế xã hội vốn gắn liền với chủng tộc ở Mỹ. Trở ngại về mặt tư tưởng và ngôn ngữ là trải nghiệm quá phổ biến đối với nhiều người Mỹ gốc Việt thế hệ thứ nhất và ba mẹ họ trong cộng đồng hải ngoại ở khắp mọi nơi. Nhưng đây mới chỉ là một nửa của câu chuyện. Mặc dù rất may ba tôi không tin vào các nguồn tin sai lệch trên mạng như nhiều ba mẹ bạn bè tôi, nhưng những bất đồng của chúng tôi thúc đẩy tôi nghiên cứu về cách các bậc ông bà mình tiếp nhận thông tin mạng. Trong nổ lực đó, tôi chứng kiến cận cảnh cuộc khủng hoảng thông tin đang bủa vây cộng đồng yêu quý của mình. Truyền thống bỏ phiếu cho phe bảo thủ, quan điểm chính trị theo phong cách McCarthy, và tinh thần chống cộng cùng nhau tạo ra nền tảng hoàn hảo cho Donald Trump, người hứa đưa ra lập trường cứng rắn chống lại Trung Quốc; đây chính là lập trường mà người Việt Nam ủng hộ từ lâu. Đối với nhiều người Mỹ gốc Việt lớn tuổi, điều này đánh dấu thời điểm Trump và thông tin sai lệch của ông bắt đầu lan truyền trong cộng đồng. Cách Donald Trump phát tán tin giả đến các cộng đồng nhập cư vẫn còn chịu sang chấn tâm lý cũng chính là cách ông đã tận dụng đối với những thành phần còn lại trong nước: đó là nhắm vào nỗi ám ảnh sâu thẩm nhất của họ cùng với mối lo sợ bị thay thế luôn chực chờ, và bằng cách củng cố niềm tin bất di bất dịch của họ rằng bất kỳ đề xuất chính sách nào thiên tả hơn vị trí trung lập sẽ đẩy đất nước họ vào “chủ nghĩa cộng sản.” Qua đó chúng ta có thể dễ dàng thấy được lý do vì sao lịch sử phức tạp và đầy biến động này đã mở đường cho các "chuyên gia" thiếu tin cậy trên YouTube và các tổ chức truyền thông kém uy tín, chẳng hạn như New Tang Dynasty (Tân Đường Nhân) hoặc TheEpochTimes, thu lợi nhuận khổng lồ từ nỗi sợ hãi của cộng đồng Châu Á thông qua tin tức giật gân những sai sự thật. Trong lúc một số tiểu bang kiểm lại phiếu của kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, những đoạn video cũ và mờ ảo cho thấy nhiều hộp đen đáng ngờ tại một địa điểm kiểm phiếu tại Nga nhưng lại được loan tin là ở Wisconsin, đã được chia sẻ hàng trăm ngàn lần trên các trang Facebook phổ biến của người Việt; hàng triệu người tin vào đoạn video này. Vài ngày sau khi Joe Biden được chính thức tuyên bố thắng cử, TheEpochTimes vẫn tiếp tục công bố số lượng cử tri sai lệch và có lợi cho Trump. Trên YouTube, các nhà bình luận vốn không hề có kinh nghiệm hay kiến thức liên quan đến những gì mình nói, như Tran MaicoUSA, đã nuôi hy vọng của những người Việt ủng hộ Trump nhiều tháng sau cuộc bầu cử qua việc phát tán tin giả về các cuộc kiểm phiếu lại và đưa ra phân tích không trung thực đến khán giả, nhưng mỗi video lại thu hút được hàng trăm ngàn lượt xem từ những người nhấp nhổm mong chờ phép lạ. Vậy làm thế nào để giải quyết vấn đề này?
Để chống lại thông tin sai lệch trong cộng đồng người nói Tiếng Việt, tôi đã đồng sáng lập The Interpreter (Người Thông Dịch) với người bạn đại học của mình là Jady Chan, dựa trên quan sát cho thấy người Việt tiêu thụ tin tức về Mỹ chủ yếu qua các bài báo và bài đăng được chia sẻ trên Facebook. The Interpreter là trang tổng hợp tin tức bằng cách chọn lọc bài viết và dịch báo tiếng Anh từ các nguồn tin có uy tín sang tiếng Việt để giúp việc tiếp cận tình hình chính trị Mỹ dễ dàng hơn cũng như cung cấp nguồn tin tức đáng tin cậy thay thế cho các luồng thông tin chưa được xác minh trên mạng. Thông qua dự án này, chúng tôi đang cố gắng xây dựng cầu nối xuyên thế hệ và tiếp thêm sức mạnh cho cộng đồng hải ngoại bằng cách giảm bớt rào cản ngôn ngữ để mọi người tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn.
Cho đến nay, những lời nhận xét từ cộng đồng là vô cùng tích cực. Chúng tôi được nghe nhiều câu chuyện về những người Việt trẻ tuổi giới thiệu The Interpreter cho ba mẹ họ, cũng như những lời cảm ơn từ các cô chú lớn tuổi cấp tiến hơn, những người đã luôn vắt sức tìm kiếm các nguồn Tiếng Việt để chứng minh lập luận của họ với những người bảo thủ cùng thế hệ. Chúng tôi cũng được báo chí nhắc đến nhiều vì mô hình tiếp cận tin tức độc đáo mà chúng tôi đã xây dựng. Bằng cách quảng bá dự án trên các nhóm Facebook phổ biến trong cộng đồng người Việt và qua TikTok, chúng tôi đã thu hút được hàng ngàn độc giả mỗi tháng, đồng thời luôn tiếp tục thu hút sự tham gia của nhiều người Việt song ngữ muốn cống hiến nỗ lực tình nguyện của mình vì họ thấy dự án có lợi - thậm chí là cần thiết - cho tương lai của cộng đồng mình. Điều quan trọng cần nhấn mạnh là tôi không tốt nghiệp đại học với bằng báo chí, cũng như chưa có bất kỳ kinh nghiệm nào về truyền thông. Tôi đồng tạo ra tổ chức này với niềm tin đơn giản rằng nếu không ai khác làm điều này, thì tôi phải làm. Nhưng cách tiếp cận ban đầu với tư duy đơn giản chống lại tin giả khiến tôi càng tin tưởng hơn vào sự đơn giản của giải pháp này. The Interpreter không nhất thiết phải là dự án của chỉ riêng một cộng đồng người nhập cư. Quy trình biên dịch và biên tập của chúng tôi có thể dễ dàng được sao chép, sửa đổi và cải tiến cho phù hợp với các ngôn ngữ khác nhằm phục vụ tốt nhất cho từng nhóm nhập cư. Bất kỳ ai yêu mến cộng đồng của mình và muốn dẫn đầu thay đổi từ chính bên cộng đồng đó trong đều có thề làm vậy.
Thông tin sai lệch nhằm vào bất kỳ người Mỹ nào đều đe dọa nền dân chủ của chúng ta. Các cộng đồng nhập cư xứng đáng có cơ hội công bằng để đưa ra các quyết định bầu cử dựa trên sự thật. Mỗi năm, Hoa Kỳ thu hút hàng trăm ngàn cử tri mới thông qua quá trình nhập tịch. Người Mỹ gốc Á tiếp tục là thành phần cử tri tăng trưởng nhanh nhất, tăng vọt từ 4 triệu cử tri vào năm 2000 lên 11,1 triệu vào năm 2020. Trong khi đó, người Mỹ gốc Latin, nhóm nhập cư lớn nhất ở Mỹ, đóng vai trò quan trọng trong việc xoay chuyển kết quả bầu cử. Năm ngoái, cử tri gốc Latin đã bỏ phiếu nhiều hơn 30% so với năm 2016. Với những xu hướng hiện tại, thông tin sai lệch có khả năng cao sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kết quả của các cuộc bầu cử giữa kỳ và tổng tuyển cử tiếp theo, và có thể đến lúc một chính phủ thật sự của dân và vì dân chỉ còn là quá khứ xa vời.
Người dịch: Khang Ton
Biên tập: Derek Phan
Comments