"Tôi đã tự trách mình suốt một thời gian dài": Tâm sự người thu ngân nhận tờ $20 của George Floyd

Translated from The Guardian's article ‘I allowed myself to feel guilty for a very long time’: the teenage cashier who took George Floyd’s $20 bill

Christopher Martin sống trên một tiệm thực phẩm có mái ngói nâu sẫm với tấm bảng hiệu Cup Foods màu đỏ đậm tại miền nam Minneapolis. Khi cửa hàng tuyển người ở vị trí thu ngân, anh đã không chần chừ nộp đơn xin làm việc.

By Oliver Laughland and Amudalat Ajasa, on 23-05-2021, 00:00:00

Christopher Martin sống trên một tiệm thực phẩm có mái ngói nâu sẫm với tấm bảng hiệu Cup Foods màu đỏ đậm tại miền nam Minneapolis. Khi cửa hàng tuyển người ở vị trí thu ngân, anh đã không chần chừ nộp đơn xin làm việc.

Anh nhanh chóng học thuộc vị trí của các món đồ được khách hàng ưa chuộng, những bao thuốc lá hay những gói bánh snack ưa thích. Công việc này không chỉ đơn giản là một thu ngân. “Đó là một gia đình, một nền tảng cộng đồng.” Anh nhớ lại: “Có rất nhiều niềm vui và sự hài hước.”

Nhưng vào ngày 25 tháng 5 năm ngoái, anh phục vụ một vị khách lạ, người đã thổi bùng một chuỗi các sự kiện và làm rúng động cả thế giới, tất nhiên cuộc sống của Martin cũng bị đảo ngược.

Đó chính là George Floyd, người đã đến cửa hàng Cup Foods ngày đó để mua bao thuốc lá. Anh bị cáo buộc đưa cho Martin một tờ 20 đô la giả. Martin nhận tờ tiên này và sau đó thông báo cho quản lý. Một đồng nghiệp đã gọi cảnh sát. Một lúc sau, Geogre Floyd chết dưới đầu gối của cảnh sát da trắng sau khi bị kiềm trong vòng 9 phút 29 giây. Martin đứng ở vỉa hè và không thể tin vào mắt mình khi chứng kiến cảnh tượng đó

Vài giờ sau đó Minneapolish ngập chìm những cuộc biểu tình phản đối. Thế giới vẫn vật lộn về nạn phân biệt chủng tộc và chính sách. Còn Martin thì đau khổ tột cùng vì tội lỗi trong nhiều tháng.

Kể từ khi George Floyd bị giết bởi cựu cảnh sát Derek Chauvin, Martin, năm nay 19 tuổi, vẫn tiếp tục cuộc hành trình của mình. Cả gia đình anh rời khỏi căn hộ sinh sống trong vòng một tuần. Anh thôi việc. Anh vật vã trong sự đau buồn và vết thương tâm lý. Và thậm chí anh còn làm nhân chứng trong phiên tòa xét xử vụ án giết người của Chauvin - một trong những vụ án quan trọng và được theo dõi sát sao nhất trong lịch sử Hoa Kỳ hiện đại.

Vào một ngày mùa xuân ấm áp, sau khi làm chứng, anh ngồi tại một công viên gần nhà, một trong những cuộc phỏng vấn mà Martin đã gửi đến nhật báo the Observer trong vài tháng qua

“Tôi cảm thấy tội lỗi suốt một thời gian dài trước khi phiên tòa xét xử diễn ra," anh nói một cách nhẹ nhàng, lưu loát thể hiện sự trưởng thành cái trước tuổi thiếu niên của mình. “Lúc nào tôi cũng lặp đi lặp lại quyết định đó ở trong đầu. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu tôi nói với George Floyd rằng anh ta không thể mua thuốc lá?”

Martin ra tòa làm chứng vào ngày thứ 3 tại phiên tòa. Anh là một trong bảy người đứng làm chứng. Anh đã đưa ra sự lựa chọn “nói với thế giới biết rằng chuyện gì đã thực sự diễn ra.”

Khoác trên mình chiếc áo gió đen xám, anh tự tin kể với bồi thẩm đoàn việc anh cân nhắc để tờ $20 giả trong ngăn tab của mình, và nói với những người chủ cửa hàng thay vì hỏi thẳng Floyd trước khi cảnh sát được gọi đến. Tòa án nhìn vào đoạn phim CCTV khi Martin đang đứng trên vỉa hè, tay Martin đặt lên đầu khi mà Floyd bị các cảnh sát đè xuống đất.

Khi được các công tố viên yêu cầu miêu tả cảm giác của anh được thu hình lại trên CCTV, anh trả lời “Không thể tin nổi những gì đã xảy ra và cảm giác tội lỗi."

Mặc dù điềm tĩnh nhưng Martin nhớ lại cảm giác lo lắng khi anh bắt đầu làm chứng. Đó là lần đầu tiên anh có mặt tại phòng xử án và anh ý thức rằng là những gì anh nói đều đang được cả thế giới lắng nghe. Người anh đổ mồ hôi đầm đìa. Đôi khi anh mất tập trung. Anh cảm thấy biết ơn khi anh không nhìn vào Chauvin

Sau khi phiên tòa giải tán, anh rời khỏi phòng xử án và vỡ òa trong nước mắt. Nhiều tháng trước khi xét xử, chưa bao giờ anh khóc vì George Floyd, nhưng việc cung cấp lời khai trước tòa thì quả là xúc động

“Đó như là một làn sóng ngập tràn sự buồn khổ tột cùng,” anh nhớ lại. “Đó là những giọt nước mắt ý nghĩa. Như là giải tỏa hết mọi thứ.”

Vụ giết người Floyd ám ảnh trong tâm trí anh một cách định kì trước khi phiên tòa bắt đầu - đôi khi anh định hình, và có những lúc anh cố gắng vượt qua điều đó. Nhưng sau khi làm chứng thì anh gác niềm kiêu hãnh của mình qua một bên và bắt đầu nương tựa vào nhà thờ và và gia đình để được giúp đỡ và tư vấn

“Cảm giác như đang bị lạc trong một ma trận,” anh nói khi miêu tả cảm giác chứng kiến người đàn ông mà anh tiếp xúc chỉ vài phút trước đó và sau đó chết trước mặt mình. "Như thể trải nghiệm của một linh hồn vừa rời khỏi thân xác. Ảo diệu. Không thể giải thích nổi. Biết là mình không làm gì được. Có rất nhiều việc trong cuộc sống mà ta không thể kiểm soát nổi. Nhưng điều đó sẽ còn tệ hơn khi nó diễn ra ngay trước mặt bạn. Và bạn ước rằng mình có thể rút lại những quyết định đã đưa ra.

Martin là con của người mẹ đơn thân và là con út trong gia đình có 5 anh chị em. Con đường học hành của anh không suôn sẻ và anh bị đuổi học một vài lần trước khi anh chuyển qua trường nội trú Thiên Chúa giáo cách Minneapolis 70 dặm. Anh học kèn trombone và yêu thích toán. Năm ngoái anh tốt nghiệp trung học tại tiểu bang có tỉ lệ người da đen tốt nghiệp thấp nhất trên toàn nước Mỹ, chỉ 65%

Anh ấp ủ niềm đam mê lâu dài đó là rời Minnesota và trở thành nhà môi giới bất động sản tại California. Hiện tại anh nhận một công việc mới đó là một nhân viên bán hàng cho Adidas và dành thời gian rảnh rỗi theo dõi giải bóng đá ngoại hạng Anh, đặc biệt là đội tuyển Manchester City

Sau khi vụ án diễn ra vào năm ngoái, cả gia đình anh nhanh chóng dọn chổ ở. Martin không còn cảm thấy an toàn và luôn lo lắng về chuyện cảnh sát trả thù.

Quan điểm của anh ta về việc sở cảnh sát ở Minneapolis phân biệt chủng tộc đã có từ 6 năm trước. Lúc đó anh đang trên đường đi tập đá banh, anh mặc trên mình bộ quần áo thể thao và bị người cảnh sát tra khảo trong túi xách có gì. Viên chức cảnh sát này đã cố giật lấy chiếc túi của anh. Anh trai của anh cố gắng can thiệp và bị đập vào tường.

"Các hành xử thô bạo này rất vô lý"

Ban đầu Martin đã từ chối thấm vấn của các nhà điều tra giám định cái chết của Floyd, một quyết định được ra từ sự nghi ngờ của anh về cảnh sát. Anh nói rằng anh muốn đưa ra lời khai của mình trước tòa. Mẹ và em gái của anh ấy đã chuyển đến ở tại một khách sạn và anh thì đang sống với mục sư của mình. Mọi chuyện làm Martin cảm thấy vô cùng căng thẳng.

“Tôi thấy như tôi luôn phải sẵn sàng chiến đấu,” ”anh nói về những tháng ngay đó. "Tôi không có cơ hội để thư giãn hay nằm xuống nghỉ ngơi chút nào."

Vài giờ sau khi bản án của Chauvin được đưa ra, Martin trở lại Cup Foods và đứng tại nơi Floyd trút hơi thở cuối cùng.

“Nhớ anh, anh trai” anh đăng dòng trạng thái lên Instagram kèm theo bức ảnh anh đang nhìn lên bức tranh của Floyd được vẽ trên tường bên cạnh cửa hàng.

Bản án đã làm tiêu tan bớt căng thẳng trên toàn thế giới và làm mọi người có cảm giác rằng một cách nào đó đã có người chịu trách nhiệm. Đối với Martin, đó là giây phút khuây khỏa. Gánh nặng của tội lỗi như bắt đầu tiêu tan.

“Tôi nhận ra rằng người duy nhất chịu trách nhiệm đó là Derek Chauvin,” anh nói và thừa nhận lời khai của anh ta đã giúp kết tội thành công. “Đó là việc diễn ra từng ngày, một quá trình lâu dài. Nghe anh ta bị tuyên án đã giúp tôi cảm thấy bớt tội lỗi phần nào ”

Có khả năng Martin sẽ phải làm chứng một lần nữa. Ba cảnh sát khác liên quan đến vụ bắt giữ Floyd đã bị các công tố viên địa phương buộc tội về vụ việc và đầu tháng này, chính phủ liên bang đã công bố một loạt cáo buộc dân quyền riêng đối với cả bốn sĩ quan liên quan.

“Tôi đoán rằng điều đó sẽ tồi tệ và có thể kéo dài thêm lần nữa trong năm tới,” anh nhún vai và thở dài.

Chu kì xét xử các vụ án của Floyd là nền tảng cho một chu kì rộng hơn ở phương diện cảnh sát bạo hành. Martin kinh hoàng chứng kiến ​​cảnh sát giết Daunte Wright ở ngoại ô Minneapolis. Vụ án xảy ra tại thời điểm phiên tòa Chauvin đang xét xử, vài tuần sau khi anh được lấy lời khai

Nhớ lại vụ cảnh sát giết hai người đàn ông da đen tại thành phố anh sống trong vòng một năm, anh tâm sự "Tôi lớn lên mà không có cha. Vì vậy, việc ai đó lớn lên mà không có cha tác động rất lớn đến tôi. Và tôi chỉ cầu nguyện một điều rằng may mắn sẽ đến với gia đình họ. Tôi hy vọng rằng họ có thể vượt qua điều này ”.

Mô hình thứ hai hiện rõ trong hiện tượng gia tăng những pháp chế bảo thủ là nước Mỹ tiếp tục bị chia cắt giữa đỏ và xanh. Khi Biden và đảng Dân chủ kiểm soát Quốc hội đang thúc đẩy một chương trình nghị sự cấp tiến đầy tham vọng ở cấp quốc gia, hầu như tất cả các bang đỏ đang phản ứng qua một tiếng than tập thể đầy bất chấp. Danh sách các vấn đề ngày càng dài và các quy tắc chi phối cuộc sống hàng ngày ở các bang đỏ và xanh lam ngày càng khác—và với tốc độ ngày càng nhanh. Sự chia rẽ không chỉ ngày càng sâu sắc giữa các bang, mà cả trong nội bộ các bang, khi các nhà lập pháp Cộng hoà tập trung tại các khu vực nông thôn và ngoại ô với chủ yếu dân cư là người da trắng càng lúc càng hung hăng bãi bỏ những lựa chọn chính sách dành cho các trung tâm đô thị đa dạng về chủng tộc, do đảng Dân chủ nắm quyền. Từ dự luật này đến dự luật khác, cuộc tấn công màu đỏ năm nay chính là thước đo làm sáng tỏ một quốc gia dường như đang phân rã không ngừng.

Người dịch: An Nguyen

Biên tập: Bảo Trân