Tác giả: Pete Williams
Ngày 9 tháng 1, năm 2021
Tổng thống Donald Trump trên chiếc Trực thăng Air Force One tại căn cứ quân sự Joint Base Andrews, tiểu bang Maryland trong ngày 12 tháng 12, 2020.
Tin từ Thủ đô Washington - Vài chuyên gia pháp lý về Quốc hội tin rằng Tổng thống Donald Trump có thể bị luận tội và xét xử tại Thượng viện ngay cả sau khi ông rời Tòa Bạch Ốc trưa ngày 20 tháng 1.
Trong lúc các lãnh đạo đảng Dân chủ ở Hạ viện xem xét khả năng mở phiên luận tội giữa tuần tới, dưới đây là thủ tục của tiến trình này.
Hạ viện có thể mang dự luật luận tội lên bàn nghị sự cho một cuộc bỏ phiếu nhanh chóng, bỏ qua các phiên điều trần. Năm 2019, Trump bị luận tội và không bị buộc rời nhiệm kỳ bởi Thượng viện khi đó có đa số thành viên đảng Cộng hòa. Thông thường, việc bỏ qua các phiên điều trần khiến những người ủng hộ luận tội mất đi cơ hội đưa ra bằng chứng và nhân chứng.
Nhưng trong tình cảnh hiện nay, những người ủng hộ cho rằng việc đó không cần thiết.
Chỉ cần đa số nghị sĩ tại Hạ viện bỏ lá phiếu để luận tội thành công. Tất cả dự luật luận tội sau đó được mang đến Thượng viện, nơi những tài liệu này được giao cho một ủy ban hoặc nhanh chóng đưa ra trước Thượng viện.
Tại Thượng viện, việc kết án cần hai phần ba trong tổng số phiếu chấp thuận. Dân chủ, đảng sẽ chiếm đa số ghế tại Thượng viện, vẫn cần một số lượng đáng kể nghị sĩ Cộng hòa để kết án thành công.
Nếu Trump bị kết án, Thượng viện sẽ bắt đầu bỏ phiếu liệu có cấm ông giữ các chức vụ liên bang trong tương lai. Điều này chỉ cần phe đa số bỏ phiếu thuận để có hiệu lực.
Chưa từng có vị tổng thống nào bị buộc rời khỏi chức vụ qua quá trình luận tội, và chưa có vị tổng thống nào bị luận tội quá một lần.
Cộng đồng chuyên gia pháp lý chia ra ba luận điểm về những gì xảy ra khi tổng thống kết thúc nhiệm kỳ.
Một nhóm nói tổng thống chỉ có thể bị luận tội khi đang còn nhiệm kỳ. “Tôi tin rằng quá trình này chỉ dành cho những viên chức khi họ còn đang làm việc,” Giáo sư Đại học Luật Harvard Cass Sunstein, tác quả quyển “Impeachment: A Citizen’s Guide,” cho biết.
Theo nhóm chuyên gia thứ hai, nếu Hạ viện luận tội thành công khi tổng thống còn nhiệm kỳ, Thượng viện vẫn có thể tiến hành phiên xét xử kể cả sau khi vị tổng thống đó mãn nhiệm.
“Một khi phiên luận tội bắt đầu tại Hạ viện, nó có khả năng dẫn đến phiên xét xử tại Thượng viện. Tôi không thấy vấn đề Hiến pháp nào trong việc Thượng viện xét xử nhanh hay chậm,” Michael Gerhardt, Giáo sự luật Đại học North Carolina tại Chapel Hill, phát biểu.
Và quan điểm thứ ba cho rằng toàn bộ quá trình có thể bắt đầu sau khi tổng thống mãn nhiệm.
“Trường hợp Hiến pháp ủng hộ chuyện luận tội trễ có nhiều ưu điểm hơn là khuyết điểm,” Brian Kalt, Giáo sư tại Trường Luật Đại học Tiểu bang Michigan, viết trong một bài luận pháp lý nổi tiếng về vấn đề này.
Chưa có tổng thống nào bị luận tội sau khi mãn nhiệm, nhưng có một tiền lệ pháp lý quan trọng từng xảy ra.
Vào năm 1876, Bộ trưởng Bộ Chiến tranh William Belknap bị Hạ viện điều tra tội tham nhũng. Chỉ vài phút trước khi Hạ viện bắt đầu phiên luận tội, ông chạy đến Tòa Bạch Ốc để đưa đơn từ chức lên Tổng thống Ulysses Grant.
Hạ viện tiến hành luận tội và bỏ phiếu thuận để Thượng viện sau đó có phiên xét xử. Phe đa số bỏ phiếu kết án ông, nhưng không đủ hai phần ba số phiếu cần thiết, vì vậy ông được tha bổng. Nhóm chuyên gia thứ hai đưa ra ví dụ này để ủng hộ lập luận của họ rằng, tổng thống vẫn có thể bị kết án và ngăn không được giữ chức vụ liên bang trong tương lai.
Liệu Trump có thể kiện ngược lại để ngăn Thượng viện xét xử ông? Ông ta có quyền thử, nhưng khả năng thắng kiện rất khó, vì theo Hiến pháp Thượng viện sẽ có “toàn quyền để xét xử tất cả các tội.”
Chuyển ngữ: Tuấn Nguyễn
Comments