Translated from the BBC article Why the US election could decide battle about climate change
Các chuyên gia cho rằng người chiếm giữ Nhà Trắng trong 4 năm tới đóng vai trò rất quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu đầy khắc nghiệt. Nhà báo Matt McGrath đang cân nhắc những hệ quả môi trường có thể xảy ra sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
Matt McGrath, ngày 18 tháng 10, 2020
Getty Images
Các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về biến đổi khí hậu cho rằng việc ông Donald Trump tái đắc cử có thể làm cho việc kiểm soát nhiệt độ toàn cầu trở nên “bất khả thi”.
Họ lo ngại nếu ông Trump tiếp tục thêm một nhiệm kỳ bốn năm nữa, việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nhiều thập kỷ tới sẽ được “bảo đảm lâu dài” cũng như ông sẽ củng cố cơ sở hạ tầng sản xuất dầu và khí đốt trong khi các nhà môi trường muốn từ từ loại bỏ chúng.
Các nhà khoa học tin rằng kế hoạch ứng phó với khí hậu của ông Joe Biden sẽ cho thế giới một cơ hội chiến đấu.
Ngoài việc rút khỏi hiệp ước khí hậu Paris - hiệp định quốc tế về việc tránh hiểm nạn nóng lên toàn cầu - đội ngũ của tổng thống Trump cũng nỗ lực loại bỏ trở ngại trong việc sản xuất năng lượng hiệu quả.
Trong ba năm qua, các nhà nghiên cứu tại đại học Columbia tại New York đã theo dõi hơn 160 trường hợp các điều luật về môi trường bị thu hồi, bao gồm mọi thứ từ nhiên liệu ô tô, khí thải methane đến bóng đèn.
Đống lửa đốt các thủ tục rườm rà này xảy ra cùng lúc với thời điểm nước Mỹ đang quay cuồng với hàng loạt cháy rừng nghiêm trọng tại các tiểu bang miền Tây. Nhiều nhà khoa học đã liên kết những đám cháy này vào hiện tượng biến đổi khí hậu.
Vậy chúng ta đang ở đâu sau bốn năm dưới sự lãnh đạo của tổng thống Trump - và mọi việc sẽ đi về đâu sau cuộc bầu cử ngày 3 tháng 11?
Quan điểm của ông Trump về biến đổi khí hậu như thế nào?
Giáo sư Michael Gerrard, đại học Columbia tại New York khẳng định: “Ông Trump tin rằng luật lệ chỉ toàn là tốn kém và không có ích lợi gì.”
“Ông phủ nhận biến đổi khí hậu là do con người gây ra, hoặc ít nhất là khí hậu rất tệ. Ông tin nếu bạn xóa bỏ mọi quy luật, không chỉ về mỗi môi trường mà còn nghề nghiệp, lao động và nhiều thứ khác, thì cơ hội về công ăn việc làm sẽ tăng lên.
Ông Trump cho rằng hiệp ước Paris thật không công bằng với Mỹ và hầu như sẽ không giải quyết được vấn đề nóng lên toàn cầu.
Các nhà phê bình cho rằng việc loại bỏ các điều luật về môi trường là một phần của chương trình nghị sự nhằm xóa bỏ mọi chú dẫn của chính phủ liên bang về biến đổi khí hậu.
Bà Gina McCarthy, cựu chủ tịch Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) và chủ tịch đương nhiệm của Quỹ Hành động NRDC, cho biết thêm: “Chính quyền tổng thống Trump đã làm mọi cách để phủ nhận khoa học và bôi nhọ các nhà khoa học.”
“Họ đã làm tất cả để thuyết phục mọi người tin rằng những gì đang thấy, đang cảm nhận và đang thưởng thức không hề xảy ra trước mặt họ.”
Tổng thống Trump bày tỏ sự ủng hộ với ngành khai thác than những việc làm trong ngành này giảm đáng kể từ khi ông nhậm chức. Getty Images
Đâu là tác dụng của việc thu hồi các điều luật?
Những người ủng hộ tổng thống Trump sẽ cho rằng sự ủng hộ nhiên liệu hóa thạch mạnh mẽ của ông là một thành công. Nhờ việc khai thác dầu, Mỹ nhanh chóng trở thành nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới vào cuối năm ngoái. Fracking là một loạt các kỹ thuật nhằm phục hồi dầu và khí đốt từ đá phiến sét.
Nhưng câu chuyện về than thì lại hoàn toàn khác. Mặc cho chính quyền nỗ lực xóa bỏ các quy luật, hoạt động khai thác vẫn tiếp tục giảm với số công việc liên quan đến than đá xuống thấp hơn 5000 so với thời điểm tổng thống Trump vừa đắc cử.
Với những người ủng hộ ông Trump, các động thái của ông về vấn đề khí hậu nhất quán với sự thúc đẩy sản xuất năng lượng và giữ cho nền kinh tế phát triển.
Những vụ cháy kỷ lục ở miền Tây nước Mỹ có liên quan đến biến đổi khí hậu. Getty Images
Một số khác cho rằng cuộc chiến của ông Trump chống lại các điều luật môi trường không liên quan gì đến lĩnh vực kinh tế.
Ông Paul Bledsoe, người từng phục vụ trong chính quyền Clinton và hiện là cố vấn tại Viện Chính sách Cấp tiến, cho rằng: “Tổng thống Trump tin rằng biến đổi khí hậu chỉ là vấn đề về chiến tranh văn hoá để khích động sự bất mãn từ phe cực hữu của ông.”
“Bởi vậy, ông Trump coi việc này như một nỗ lực về mặt văn hoá nhằm châm ngòi các bất mãn bên phía của ông. Điều này không có ý nghĩa gì khác với ông. Ông làm gì quan tâm đến vấn đề nào khác.”
Việc rút khỏi thỏa ước Paris ảnh hưởng thế nào đến đại cục?
Việc rút khỏi thỏa ước Paris là một thông điệp mạnh mẽ cho thế giới là Mỹ không còn đồng hành và đồng tâm với quốc tế về biến đổi khí hậu.
Khi tuyên bố rút khỏi hiệp định, tổng thống Trump đã nói về việc tái đàm phán thỏa thuận, tuy nhiên sau đó lại không có bất cứ một động thái gì.
Một số nhà quan sát tin rằng các động thái của Mỹ đã giúp các quốc gia khác như Brazil và Ả Rập Xê Út đình trệ tiến hành cắt giảm khí thải carbon cách dễ dàng hơn.
Getty Images
Bà Gina McCarthy cho biết thêm: “Bây giờ chúng ta là những kẻ xấu số, và đây là thời điểm đáng hổ thẹn nhất và tồi tệ nhất mà tôi có thể tưởng tượng về nước Mỹ.
“Và lý do đơn giản chỉ vì chúng ta có một vị tổng thống không quan tâm đến mọi người. Ông chỉ quan tâm đến địa bàn chính trị của mình và điều này mơn trớn vuốt ve cái tôi của ông.”
Nếu ông Joe Biden thắng, rất có thể ông sẽ lật ngược lại việc rút khỏi Paris sớm nhất. Chỉ cần thông báo trước một tháng là có thể tái gia nhập hiệp ước.
Tổng thống Trump có thống nhất với đội ngũ của mình về biến đổi khí hậu không?
Quyết định rút khỏi hiệp ước Paris của tổng thống sẽ có hiệu lực vào ngày 4 tháng 11, một ngày sau bầu cử.
Tuy nhiên, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ngày càng có nhiều người trẻ phía Cộng hòa lẫn Dân chủ đang có quan điểm khác biệt với tổng thống về vấn đề biến đổi khí hậu.
Tổng thống Trump phủ nhận mối liên hệ với biến đổi khí hậu khi thảo luận về đám cháy ở California. Getty Images
Tuy nhiên, vẫn có nhiều người ủng hộ quyết định rời khỏi hiệp ước Paris của ông.
Bà Danielle Butcher, người tự cho rằng mình là một người thuộc phía Dân chủ trẻ tuổi từ Tổ chức Bảo tồn Mỹ cho biết: “Điều tôi nhận thấy là những mục tiêu đao to búa lớn sẽ trở nên vô nghĩa nếu bạn không có kế hoạch cụ thể để hoàn thành."
“Trung Quốc đã tuyên bố rằng họ sẽ giảm lượng chất thải vào năm nay. Và họ cũng đang tài trợ những dự án nhà máy than đá khắp thế giới.”
“Thỏa thuận chung Paris nghe thật lý tưởng, nhưng phải có người thực hiện nó chứ, phải không?”
Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu Trump tái đắc cử?
Bên cạnh việc nước Mỹ sẽ tách ra khỏi thỏa thuận Paris, Trump thắng cử sẽ đồng nghĩa với việc gia tăng sản xuất nhiên liệu hóa thạch. Điều này có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng đối với nhiệt độ toàn cầu.
Giáo sư Michael Gerrard nói “Mục tiêu 1.5 độ C rất khó có thể thực hiện lúc này, cho dù về lý thuyết, điều đó hoàn toàn có thể đạt được,”.
Ông đang đề cập về một trong những mục tiêu của Thỏa thuận chung Paris về mức tăng 1.5C được coi là con đường tới mức nóng lên toàn cầu nguy hiểm.
Hai năm trước, một phân tích khoa học đã kết luận rằng giữ sự gia tăng nhiệt độ dưới mức này sẽ gây ra ảnh hưởng lớn đối với con người và thiên nhiên, nếu so sánh với việc gia tăng thêm 2C (mức mà đã được coi là giới hạn trong nhiều năm trước).
“Nếu Trump tái đắc cử, tôi nghĩ mục tiêu này sẽ trở nên bất khả thi,” Giáo sư Gerrard nói.
“Chúng ta sẽ phải đợi bốn năm nữa trong một cuộc bầu cử mới để có thể sửa chữa sai lầm ấy. Nhưng cho tới khi đó, rất nhiều năng lượng hoá thạch đã được sử dụng và cũng rất nhiều khí thải đã được thải ra. Và như vậy chắc chắn sẽ là tin xấu cho tình hình khí hậu.”
Các thành phố và khu vực nước Mỹ đang phản ứng ra sao?
Ở một vài vùng nước Mỹ, sự thờ ơ từ Nhà Trắng về biến đổi khí hậu được coi như một hồi chuông báo động.
Với người dân ở thành phố biển Charleston, South Carolina, vấn đề về gia tăng mực nước biển đang là ưu tiên trong danh sách những vấn đề chính trị.
Mực nước biển ở cảng Charleston từng tăng 2.5cm mỗi thập niên - nhưng bây giờ mực nước tăng như vậy chỉ trong hai năm.
Trước vấn đề nhức nhối về việc bảo vệ biển, chính phủ địa phương đã quyết định kiện 24 công ty nhiên liệu hoá thạch vì hậu quả của họ trong quá trình sản sinh ra carbon khiến gia tăng mực nước.
Charleston, South Carolina. Getty Images
“Giờ đây, lũ lụt là một vấn đề của 100 ngày trong năm,” một nhà hoạt động vì khí hậu địa phương, Belvin Olasov, chia sẻ.
“Tình hình này đòi phải có hành động từ cấp lãnh đạo, thứ mà chúng ta đang thiếu nơi vị Tổng thống hiện nay.”
“Vì vậy bạn sẽ thấy chính quyền cấp thành phố phải đối đầu với một tập đoàn dầu khí khổng lồ vì chính quyền liên bang không làm gì cả.”
“Quả thật là chúng ta đang bị đẩy vào một tình huống kỳ lạ.”
Rất nhiều tiểu bang đã bắt đầu thực hiện các biện pháp bảo vệ khí hậu, nhưng vẫn còn rất nhiều hạn chế. Ví dụ như việc di chuyển đường bộ là nguồn gốc của một phần ba lượng chất thải của nước Mỹ, nhưng giá xăng dầu lại được đặt bởi chính phủ Trung ương. Cho dù chính quyền Obama đã cố kiểm soát vấn đề này, tổng thống Trump lại hạn chế những nỗ lực ấy.
Biden khác Trump ở điểm nào?
Joe Biden nói rằng kế hoạch về biến đổi khí hậu của ông sẽ giúp ngành năng lượng nước Mỹ không sử dụng carbon nữa vào năm 2035. Điều này sẽ giúp đất nước trở thành quốc gia không có khí thải vào năm 2050.
Đạt được không có khí thải có nghĩa là bất cứ lượng carbon nào thải ra qua công nghiệp, giao thông hay các nguồn khác đều được cân bằng bởi việc hút lại một lượng tương đương từ không khí qua các hành động như trồng cây rừng.
Ông Biden cũng có những ý tưởng đầy tham vọng về việc cách mạng hoá giao thông nước Mỹ qua tàu và các phương tiện khác chạy bằng điện. Ông cũng muốn xây dựng 1.5 triệu ngôi nhà và các đơn vị cư trú thân thiện với môi trường.
Kế hoạch của ông sẽ không chỉ có lợi cho nước Mỹ, theo lời những người ủng hộ, nó còn có thể giúp giữ nhiệt độ toàn cầu ở mức thấp.
“Đây là cuộc bầu cử đầu tiên thực sự mang tính quyết định liệu chúng ta có thể ngăn chặn biến đổi khí hậu không,” Paul Bledsoe nói.
Getty Images
“Joe Biden đang đề xuất rằng nước Mỹ sử dụng một thuế nhập khẩu lên các nước không chấp nhận giảm thiểu lượng chất thải của họ. Kế hoạch ngoại giao về khí hậu của Biden thậm chí còn nhiều tham vọng hơn kế hoạch nội địa của ông. Sự khác biệt là một trời một vực.”
Tổng thống Trump đã buộc tội đối thủ của mình là muốn cấm phương pháp sản xuất dầu bằng fracking . Nhưng Biden đã nói rằng việc này nên được tiếp tục kể cả khi nước Mỹ đang chuyển sang nền kinh tế xanh.
Sự gia tăng dầu và khí gas nhờ phương pháp cắt phá thuỷ lực này - bao gồm ở cả những tiểu bang chiến địa như Pennsylvania - có nghĩa là hàng ngàn công việc đang được bảo đảm. Các ứng cử viên cần phải thận trọng trong vấn đề này, bất kể quan điểm về biến đổi khí hậu của họ.
Các nhóm tôn giáo suy nghĩ gì về vấn đề khí hậu?
Những người theo đạo Thiên Chúa Phúc Âm là một trong những nhóm tôn giáo đã ủng hộ mạnh mẽ cho Tổng thống Trump. Khảo sát cho thấy đa phần họ sẽ lại bầu cho Trump.
Tuy nhiên, những thành viên trẻ tuổi hơn của đạo này lại cảm thấy ít bị Tổng thống thuyết phục hơn, đặc biệt là vấn đề khí hậu.
Cô Emily Robertson, một sinh viên 21 tuổi tại Covenant College ở Lookout Mountain, Georgia, lần đầu tiên đi bỏ phiếu.
Cô nói rằng cô đã định bỏ phiếu cho Trump, giống như bố mẹ cô.
Nhưng nhận thức được sự nghiêm trọng của các vấn đề biến đổi khí hậu, cô đã quyết định bỏ phiếu cho Joe Biden.
Mặc cho sự gia tăng nhận thức về vấn đề toàn cầu này, cô tin rằng đa phần những người bạn theo đạo Thiên Chúa của cô vẫn sẽ ủng hộ Tổng thống Trump.
Cô chia sẻ “Trên các kênh mạng xã hội, tôi thấy rất nhiều người theo đạo Phúc Âm đang chuyển hướng sang ủng hộ Biden, nhưng họ ở trong những bè nhóm khác,”.
“Có lẽ điều đó đúng với vài người, nhưng dựa trên những người tôi có tiếp xúc, cho dù họ quan tâm tới biến đổi khí hậu, tôi không tin là họ quan tâm đủ để bỏ phiếu cho Biden thay vì Trump.”
Biên dịch: Linh Pham, Ha Vi Nguyen
Biên tập: Lien Pham
Comentarios